Opieka nad osobą z chorobą Alzheimera może być wyzwaniem, ale nie musisz robić tego sam. Poniżej zebraliśmy niezbędne zasoby dotyczące opieki nad osobą z chorobą Alzheimera, w tym informacje na temat dbania o siebie. Niezależnie od tego, czy jesteś nowym opiekunem, czy pomagasz komuś od lat, możesz czerpać z doświadczeń innych opiekunów i profesjonalistów zajmujących się opieką nad osobami z chorobą Alzheimera, aby zapewnić najlepszą możliwą opiekę osobie z chorobą Alzheimera w Twoim życiu. Learning Opportunities Online Biuletyn dla opiekunów chorych na AlzheimeraCaregiving BasicsCare OptionsUnderstanding BehaviorsPlanowanie przyszłościPodróżowanieBezpieczeństwo Financial IssuesCaring for the Caregiver Learning Opportunities Online Te programy dostarczają wszystkich istotnych informacji potrzebnych członkom rodziny, przyjaciołom lub zawodowym opiekunom po postawieniu nowej diagnozy choroby Alzheimera/związanej z nią demencji oraz w miarę postępu choroby. After the Dementia Diagnosis Online Learning Modules Te moduły online stanowią przegląd podstaw demencji, od różnych typów do postępu i dostępnych metod leczenia. Co najważniejsze, opiekunowie poznają 8 najważniejszych strategii pozwalających uniknąć wielu niepożądanych zachowań, które wynikają z wymagań choroby. Cele wstępu Co to jest demencja? Progresja demencji Leczenie demencji Blokady drogowe &Objazdy Zmęczenie Zmiana Zbyt duże wymagania Przytłaczające/Mylące bodźce Komunikacja . Aktualności Choroba Podsumowanie Planowanie na przyszłość Online Class Choroba Alzheimera/demencja jest stanem, który może trwać przez 8 – 10 lat i będzie wymagać dodatkowej pomocy i opieki w miarę zmian stanu. Moduły Planning Ahead omówią medyczne, prawne i finansowe decyzje, które są potrzebne wraz z tym, jak znaleźć pomoc i zapłacić za opiekę w domu, społeczności i warunkach mieszkaniowych. Obejrzyj całą klasę Planning Ahead: Planning Ahead (30 minut) Obejrzyj Planning Ahead jako indywidualne moduły nauczania: Welcome to Planning Ahead Gdzie mogę znaleźć dyrektywy zaawansowane? Jak płacić za opiekę nad osobami z chorobą Alzheimera Opcje opieki nad osobami z chorobą Alzheimera Jak znaleźć ośrodek opieki nad osobami z chorobą Alzheimera Arizona and National Alzheimer’s Support Agencies As Dementia Progresses Online Learning Modules Te moduły szkoleniowe pomagają opiekunom zrozumieć umiarkowane i zaawansowane stadia choroby Alzheimera/związanej z nią demencji. Opiekunowie dowiedzą się o spodziewanych zmianach w pamięci, myśleniu, nastroju, zachowaniu i funkcjonowaniu. Przedstawiono praktyczne strategie, które pomogą opiekunom odnieść sukces w ich wysiłkach. As Dementia Progresses Defining the Moderate Stage of Alzheimer’s Disease Moderate Dementia Stage Changes Issues with Moderate-Etap choroby Alzheimera Cele leczenia Leki na poznanie Leczenie innych objawów Inne problemy – utrata masy ciała Inne problemy – Upadki Inne problemy – Dobre samopoczucie opiekunów Podsumowanie i dalsze działania Biuletyn dla opiekunów chorych na Alzheimera Zapisz się do comiesięcznego biuletynu elektronicznego Registry’s e-newsletter, który dostarcza aktualnych informacji dla osób opiekujących się osobami z chorobą Alzheimera. Banner Alzheimer’s Institute zapewnia comiesięczną serię seminariów internetowych „Dementia Dialogues” dla opiekunów osób chorych na Alzheimera. Caregiving Basics Caring for a Person with Alzheimer’s Disease PDF Early Stage Caregiving Middle Stage Caregiving Late Stage Caregiving Online Care Training – Zdobądź certyfikat w zakresie opieki nad osobami z demencją. Komunikacja Pokarm i jedzenie Aktualności Forum Alzconnected Caregivers – Interaktywna tablica ogłoszeń dla osób opiekujących się chorymi na Alzheimera. Możesz zadawać własne pytania na forum lub czytać pytania i odpowiedzi zadane przez innych. Spouse or Partner Caregiver Forum – Interaktywne forum dyskusyjne przeznaczone specjalnie dla osób mających partnera lub współmałżonka z chorobą Alzheimera. Care Options In-Home Care Respite Care Adult Day Centers Residential Care Hospice Care Understanding Behaviors Anxiety and Agitation Depression Hallucinations Memory Loss i dezorientacja Powtarzanie Agresja i gniew Wędrowanie Problemy ze snem i zasypianie Urojenia i urojenia Planowanie przyszłości Podróżowanie Dobre podróżowanie z demencją-… Podróżowanie do nowych miejsc i utrzymywanie kontaktu z rodziną i przyjaciółmi jest głównym celem dla większości ludzi. Kiedy u danej osoby zostaje zdiagnozowana choroba Alzheimera/związana z nią demencja, wiele osób uważa, że podróżowanie nie jest już możliwe. Jednak podróże są często pożądane zarówno przez osobę dotkniętą chorobą, jak i jej rodzinę, niezależnie od tego, czy chodzi o wspólne świętowanie, zjazdy czy ostatnią szansę na odbycie podróży życia. A podróżowanie jest możliwe dla większości – zwłaszcza we wcześniejszych stadiach choroby. Aby dowiedzieć się więcej o tym, jak wspierać podróżowanie osób z demencją, warto sięgnąć po nową książkę „Travel Well with Dementia; Essential tips to enjoy the journey” autorstwa Jan Dougherty, RN. Bezpieczeństwo Elder Abuse Home Safety for People with Alzheimer’s Disease Alzheimer’s and Safety Dementia and Driving Resource Center Driving Safety PDF Financial Issues . Managing Money Problems Legal and Financial Planning About Medicare and Medicaid Social Security Disability Legal and Financial Planning for People with Alzheimer’s Fact Sheet PDF Nursing Homes: – The national clearinghouse for long term care information. Caring for the Caregiver Being a Healthy Caregiver Caregiver Stress Respite Care Caregiver Depression Grief and Loss .

Opieka nad chorym na alzheimera zwykle spada na najbliższe otoczenie, wywierając na nim trwałe piętno. Najbardziej jednak dotyka tych, którzy sprawują codzienną opiekę nad bezradnym chorym. Skazani na zajmowanie się nim przez całe lata - izolują się, zupełnie zapominają o sobie, o radościach życia. Jak sobie z tym radzić? Choroba Alzheimera dotyka całą rodzinę. Najbardziej jednak tych, którzy sprawują codzienną opiekę nad bezradnym chorym. Spis treściOpiekun też potrzebuje wsparciaPrzyjazny dom osoby chorej na alzheimeraCo wiemy o chorobie Alzheimera? Opiekun chorego na alzheimera bierze na siebie trud nieustającego dyżuru, który, w miarę jak choroba postępuje, wymaga coraz większego wysiłku fizycznego i odporności psychicznej. Zwykle opiekunem jest współmałżonek, a ponieważ choroba Alzheimera dotyka osoby w wieku podeszłym, po 60. roku życia i później, sam jest często nie w pełni sił. Dlatego tak ważna jest pomoc i wsparcie rodziny oraz przyjaciół. Mamy tylko kilka domów dziennego pobytu dla chorych na Alzheimera, które mogą przyjąć kilkadziesiąt osób. A na chorobę tę cierpi u nas ok. 250 tys. mężczyzn i kobiet. W Polsce ponad 90 proc. chorych na Alzheimera przebywa w domu od początku choroby aż do kresu życia, a ich opiekunami są osoby z najbliższej rodziny. Takie rozwiązanie ma oczywiste plusy - dom to miejsce, które chory zna najlepiej, tu czuje się najbezpieczniej. Opiekun też potrzebuje wsparcia Gdy dowiadujemy się, że bliski cierpi na chorobę Alzheimera, pierwszą reakcją jest zwykle rozżalenie, bunt. Potem przychodzi przerażenie: jak ja temu podołam? Tymczasem, zaakceptowanie diagnozy, to pierwszy warunek poradzenia sobie z trudną sytuacją. Potem warto dowiedzieć się o chorobie jak najwięcej: od lekarzy, z fachowych książek i od członków stowarzyszeń zrzeszających ludzi z takimi problemami. Nie trzeba się wstydzić, że nasz bliski jest chory na Alzheimera. O reakcję otoczenia często martwią się opiekunowie. Izolują więc chorego i jednocześnie siebie. Tymczasem psycholodzy doradzają, by mówili o swoim problemie jak największej liczbie osób. Może któraś z nich wyjdzie z chorym na spacer, pogra z nim w karty, obejrzy fotografie z dawnych lat? Poproszeni, zrobią to chętnie. Nie wiedząc jednak wiele na temat choroby, boją się urazić bliskich chorego i dlatego nie oferują pomocy. Dobrze jest, jeśli o problemie wiedzą sąsiedzi czy personel najbliższych sklepów. Gdyby chory wyszedł z domu i zgubił się - pomogą mu odnaleźć drogę powrotną. Osoba cierpiąca na Alzheimera powinna zawsze mieć przy sobie adres i numer telefonu - najlepiej na specjalnej, przymocowanej do ubrania wszywce lub na bransoletce. Dziesięć złotych reguł opiekuna Zostań członkiem grupy wsparcia. Przyjmij każdą pomoc, którą ktoś ci oferuje. Nie bój się prosić innych o dotrzymanie choremu towarzystwa, gdy musisz wyjść z domu. Jeśli pracujesz, zrób wszystko, co możliwe, by nie rezygnować z pracy. Nie spodziewaj się, że będziesz ciągle w stanie wykonywać wszystko, co wcześniej ci się udawało; nie stresuj się - tak po prostu musi być. Zapewnij sobie odpoczynek - skorzystaj ze wsparcia rodziny, przyjaciół, ludzi ze stowarzyszenia. Utrzymuj kontakty towarzyskie i rozwijaj swoje zainteresowania. Pamiętaj, że masz prawo do przyjemności - zadowolony lepiej wypełnisz swoje obowiązki. Nie obarczaj się winą za to, że czasem tracisz cierpliwość. W chwili załamania zadzwoń i porozmawiaj z kimś, kto cię zrozumie. By nie okazać, że za chwilę wybuchniesz - wyjdź z pokoju i wróć, gdy będziesz spokojniejszy. Przyjazny dom osoby chorej na alzheimera Na początku wystarczy ułatwić choremu wykonywanie codziennych czynności: usunąć z podłóg małe chodniki, a większe przymocować, by się nie ślizgały; z trasy codziennych wędrówek usunąć drobne przeszkody, np. stołki; pamiętać o odkładaniu rzeczy na miejsce, by chory łatwiej je odnajdował; usunąć zasuwki, zatrzaski, by nie mógł się niechcący zamknąć. Ważne jest też ułatwienie choremu orientacji w przestrzeni - można np. oznaczyć kolorowymi strzałkami drogę do łazienki. Później należy zadbać o bezpieczeństwo chorego, np.: ostre przedmioty, leki, środki czystości trzymać w zamkniętych szafkach; schować zapałki i zapalniczki; uniemożliwić korzystanie ze zmechanizowanych sprzętów gospodarstwa domowego; odłączać dopływ wody i gazu, gdy chory musi zostać sam w domu. Pozwólmy choremu wykonywać drobne czynności. Włączajmy go do życia towarzyskiego. Wzmocni to jego wiarę, że nadal jest pełnoprawnym członkiem rodziny. Co wiemy o chorobie Alzheimera? Należy do grupy tzw. schorzeń otępiennych. Trwa zwykle 6 - 14 lat i różnie przebiega. Ujawnia się zwykle u ludzi 60 - 65-letnich. Jej efektem jest stopniowy zanik neuronów (komórek nerwowych) w mózgu. Z wiekiem giną one u każdego z nas, ale w chorobie Alzheimera ten proces jest bardzo szybki. Neurony giną, a w ich miejsca wkraczają złogi pewnego białka (beta-amyloidu), które uniemożliwia przepływ informacji między pozostałymi komórkami nerwowymi. W zaawansowanych stadiach choroby cały mózg pacjenta poprzetykany jest blaszkami beta-amyloidu. Na Alzheimera nie ma skutecznego lekarstwa. Dostępne na naszym rynku środki - spowalniają nieco rozwój choroby. Polskie Stowarzyszenie Pomocy Osobom z Chorobą Alzheimera, Warszawa, ul. Hoża 54/1, tel. (022) 622-11-22Lokalne organizacje alzheimerowskie - adresy znajdują się na stronie: Fundacja Alzheimerowska, Warszawa, ul. Widok 10, tel. (022) 827-35-86. miesięcznik "Zdrowie" Beata Prasałek | Konsultacja: Alicja Sadowska, psycholog

Niebieska Linia, nr 6 / 2006Agresywne zachowania chorych na AlzheimeraAlicja SadowskaZachowania agresywne to objaw często występujący w przebiegu choroby Alzheimera. Specjaliści oceniają, że występuje on u blisko 40% wszystkich chorych, częściej u mężczyzn niż u kobiet, a u pacjentów pozostających w domach opieki w ponad50% to objaw szczególnie uciążliwy i przykry dla opiekuna osoby chorej na Alzheimera. Do agresji nie można się przyzwyczaić, ale w ciągu wielu lat można opanować pewne techniki radzenia sobie z nią. Kiedy zaś pojawia się nagle u człowieka, który przez całe swojeżycie przed chorobą był spokojny, zgodny, wywołuje szok u najbliższych. Opiekunowie często mówią mi: "Mój mąż nigdy nie był gwałtowny, agresywny. Był cichym, pogodnym człowiekiem, a teraz jest skory do bicia, krzyczy, szarpie się".Jakie więc są przyczyny pojawienia się agresji u chorych na Alzheimera? Podstawową przyczyną jest zniszczenie na skutek rozwoju choroby ośrodków mózgowych odpowiedzialnych za kontrolę agresji i gniewu. A więc agresja nie jest zamierzona przez chorego, a on sam nie ma kontroli nad jej przebiegiem. Agresja może być słowna lub fizyczna, często te dwie jej formy występują łącznie, choć bardzo rzadkie są przypadki agresji fizycznej nie poprzedzonej słowną. W codziennym życiu chorego agresja pojawia się najczęściej w najmniej przez opiekuna oczekiwanych momentach i wywoływana jest zwykle przez banalne przyczyny. Najczęściej pojawia się jako reakcja na:- zaburzenie w rytuale dnia chorego, np. kiedy opiekun próbuje poganiać chorego, aby szybciej jadł lub zasznurował buty. Pamiętajmy, że chory musi mieć znacznie więcej niż przed chorobą czasu na wykonanie prostych, codziennych czynności. A przy okazji sznurowane buty zastąpmy wsuwanymi, których założenie będzie dla niego znacznie łatwiejsze. W codziennym życiu chorego agresja może pojawić się na skutek próby zmuszania go np. do kąpieli czy wyjścia na spacer lub też gdy opiekun chce wymusić na chorym przerwanie bezcelowego chodzenia po pokoju, gwizdania czy przestawiania drobnych sprzętów. Chory czuje się zagrożony, sfrustrowany i reaguje agresją;- zmuszanie chorego do wykonywania zadań, których nie jest on już w stanie wykonać. Zwykle takie próby kończą się niepowodzeniem, co wywołuje u chorego frustrację, zażenowanie, wstyd. Burzy to jego poczucie bezpieczeństwa, a to może powodować gniew;- stawianie chorego przed koniecznością dokonania wyboru. Chory nie rozumie, czego się od niego wymaga, ma poczucie, że coś musi zrobić, ale nie ma jasności, co to ma być. Dociera do niego zbyt wiele informacji, których nie potrafi uporządkować i zrozumieć. Ma poczucie klęski, niemożności sprostania oczekiwaniom opiekuna i reaguje agresją, której używa jako mechanizmu obronnego przed niezrozumiałym światem;- jako reakcja na zmęczenie, ból czy dyskomfort. Chory nie potrafi wyrazić swych odczuć i potrzeb i poprzez agresję sygnalizuje, że coś mu dokucza, boli go czy też, że jest zmęczony;- jako reakcja na odczuwanie przyczynami agresji są kłopoty w porozumiewaniu się chorego z opiekunem. Z jednej strony jest to brak umiejętności rozumienia tego, co opiekun mówi, szczególnie gdy używa długich, złożonych zdań lub gdy mówi do chorego podniesionym, wysokim głosem, z drugiej zaś brak zdolności formułowania myśli i zdań przez samego chorego. Opiekunowi często trudno wyobrazić sobie, czy też przewidzieć, co może spowodować agresywne zachowanie chorego. A może ono pojawić się w każdej sytuacji, którą chory uważa za zagrażającą mu. Pamiętajmy, że chory używa zupełnie innej niż opiekun skali oceny tego, co budzi jego lęk lub dziwią się często niechęci chorego do wykonywania pewnych czynności. Na przykład wielu chorych odmawia wyjścia na spacer, choć wcześniej lubili to zajęcie. Przyczyna może tkwić w tym, jak chory spostrzega schody, po których musi zejść na dół klatki schodowej. Nawet kilka schodów to dla niego przepaść, w którą musi zejść. Boi się i stawia opór przy próbie zmuszania go i ponaglania. Kiedy opiekun nalega, chory broni się poprzez zachowanie agresywne - krzyczy, szarpie się, drapie opiekuna i odpycha katastroficzneSkala zachowań agresywnych jest szeroka - od rozdrażnienia i pobudzenia, przez agresję słowną lub fizyczną, aż do czynnych napaści na opiekuna. Szczególnym rodzajem agresji są tzw. reakcje katastroficzne, a więc niezwykle ciężkie wybuchy gniewu i agresji spowodowane błahymi przyczynami. Reakcje te są nieadekwatne, nieproporcjonalnie silne emocjonalnie w stosunku do powodów, jakie je wzbudzają. Tak silne reakcje są dowodem, ale też i skutkiem silnej frustracji chorego i ukrytego napięcia emocjonalnego wpisanego w obraz choroby znaleźć wiele powodów silnych reakcji katastroficznych w codziennym życiu chorego. Mogą one pojawiać się w trakcie wykonywania czynności rutynowych, ale też są charakterystyczne dla sytuacji, kiedy chory konfrontowany jest z innymi osobami, np. podczas spotkania rodzinnego, gdy wita się z kuzynem, nie rozpoznając go, a wszystkie obecne przy tym osoby wyrażają głośno swe zdumienie, że nie wie on, jak kuzyn się nazywa i skąd przyjechał. Pokrzykują, przynaglają chorego, dziwią się w sposób, który jest przez niego odczytywany jako agresywny reakcje pojawiają się też często w miejscach publicznych, szczególnie tam, gdzie jest hałas, wiele obcych osób, nieznanych dźwięków, gdzie chory czuje się zagubiony, przestraszony. Poza wybuchem gniewu sytuacje takie mogą zakończyć się ucieczką chorego. Reakcje katastroficzne są częste w sytuacji oddania chorego do domu opieki czy szpitala. Nowe, nieznane choremu otoczenie, zapachy, nowi ludzie, którzy wydają choremu niezrozumiałe polecenia - wszystko to rozdrażnia go, przeraża, uwalnia tłumione emocje negatywne i prowadzi do wybuchu wybuch agresji fizycznej może stanowić zagrożenie zarówno dla chorego, jak i dla jego opiekuna. Chory może zrobić krzywdę sobie lub opiekunowi. Dlatego też opiekun powinien znać sposoby postępowania w stosunku do bardzo pobudzonego, agresywnego kilka praktycznych wskazówek:- Kiedy chory jest niespokojny, pobudzony, agresywny nie należy zaskakiwać go gwałtownym pojawieniem się przy nim. Trzeba podejść do niego powoli, przodem, utrzymując z nim stały kontakt Opiekun powinien stać przodem do chorego, nie odwracać się Chory musi mieć zostawioną pewną wolną Nie należy unieruchamiać chorego, np. podejmując próbę wiązania go (jeśli będzie to niezbędne, przy tej czynności muszą być przynajmniej dwie osoby, a nie samotny opiekun).- Opiekun musi się upewnić, (szczególnie wtedy, kiedy chory rzuca groźby), że w zasięgu jego rąk nie ma niebezpiecznych przedmiotów, takich jak nóż, nożyczki czy Jeśli zagrożenie jest realne, opiekun powinien szybko opuścić mieszkanie, wezwać pogotowie, prosić o pomoc sąsiadów lub uwagiPowtarzające się gwałtowne napady agresji muszą być zgłaszane lekarzowi prowadzącemu chorego. Powinien on pomóc choremu, przepisując stosowne leki uspokajające. W przypadkach wybuchu agresji niezwykle ważna jest postawa opiekuna i to zarówno postawa jego ciała, jak i postawa wobec zagrożenia i samego chorego. Opiekun powinien, o ile to możliwe, sprawiać wrażenie, że całkowicie panuje nad sytuacją. Nie oznacza to, że powinien podnosić głos, grozić palcem czy też wykonywać gwałtowne ruchy w kierunku chorego. Przeciwnie, powinien mówić pewnym, spokojnym, zniżonym głosem, ale nie za ważna jest postawa i język ciała opiekuna. Warto pochylić się nad chorym, dotykać go, głaskać, uśmiechać się, pocałować. Zawsze należy próbować rozładować napięcie, odwracając uwagę chorego, kierując ją na szczególnie przez niego ulubione zajęcie, jedzenie, program w telewizji. Kiedy chory zaczyna być niespokojny, zanim rozwinie się u niego pełna postać napadu agresji, można włączyć łagodną, przyciszoną muzykę, taką, jaką chory lubi czy też lubił w przeszłości, podać jego ulubiony przysmak czy zaproponować ulubione która wiele lat opiekuje się chorym, przeważnie wie, co szczególnie drażni chorego, pobudza go i wyzwala w nim gniew. Takich rzeczy należy bezwzględnie atak agresji minie, warto zanotować ważne zdarzenia, które go wywołały. Co było jego bezpośrednią przyczyną, jak przebiegała sytuacja, jak opiekun reagował i jaki był skutek jego interwencji. Takie notatki pomogą w przyszłości lepiej radzić sobie z kolejnym warto po ustąpieniu napadu agresji dyskutować z chorym o jego przebiegu lub też spierać się o swoje racje. Chory może go nie pamiętać i uważać, że opiekun zmyśla, a już z całą pewnością inaczej go pamięta i ocenia niż opiekun. Próba dyskutowania może sprowokować kolejny opiekunaW radzeniu sobie z zachowaniami agresywnymi u chorego opiekun nie może zapominać o sobie. Powtarzające się napady agresji rujnują zdrowie opiekuna i obniżają jego dobre samopoczucie. Opiekun często cierpi z powodu ogromnego żalu, że jego bliski, kochany człowiek, którym opiekuje się przez wiele lat, jest tak okrutny i niewdzięczny. Miewa on poczucie winy, kiedy ocenia sytuację i często niesłusznie obwinia siebie za rozwój agresji u chorego. Opiekun odczuwa całą gamę negatywnych uczuć, takich jak frustracja, zniechęcenie, poczucie beznadziejności, ale też gniew, odrazę czy agresję, którą niekiedy odpowiada na agresję jednak nie może usprawiedliwić stosowania przez opiekuna przemocy i agresji wobec chorego. Ten sposób załatwiania spraw, rozładowywania własnych negatywnych emocji jest naganny w stosunkach międzyludzkich w ogóle, a szczególnie wobec osób słabszych i chorych. Pamiętajmy, aby traktować innych tak, jak chcielibyśmy, aby nas zachowania chorego na Alzheimera, wieloletnia, często samotna opieka nad chorym nierzadko wyczerpuje nawet największe pokłady cierpliwości u opiekuna. Mądry i doświadczony opiekun wie, że wiedza o chorobie i jej objawach pomaga w radzeniu sobie z opieką nad chorym i z własnymi emocjami i może ustrzec opiekuna przed użyciem tego niegodnego argumentu, jakim jest przemoc. Użycie przemocy wobec chorego może poza wszystkim zrujnować opiekuna psychicznie. Kiedy bowiem uświadomi sobie, co zrobił, odczuwać będzie wyrzuty sumienia, które pogłębią jego poczucie porażki i wypalenie psychiczne. Poczucie winy ma tendencję do utrwalenia się i opiekun może je odczuwać jeszcze wiele lat po śmierci uniknąć odpowiadania agresją na agresję chorego, aby chronić swój system nerwowy i zdrowie, opiekun nie może zapominać, że:- agresja chorego jest objawem choroby Alzheimera, a nie wyrazem stosunku chorego do opiekuna;- nie może obwiniać się za napady agresji chorego;- nie może brać sobie do serca tego, co chory mówi czy wykrzykuje podczas ataku agresji;- nie może dopuścić, aby emocje chorego przeniosły się na niego;- może uczyć się rozładowywać własne emocje w inny niż przemoc i agresja chorego i siebie, opiekun powinien zadbać o swoje zdrowie fizyczne i psychiczne. Niezwykle ważne jest, aby nie izolował się od innych, wychodził z domu i spotykał się z ludźmi, aby nie rezygnował ze swych zainteresowań i potrafił sprawiać przyjemności samemu sobie. Wszystko to wzmocni go psychicznie i lepiej przygotuje na radzenie sobie z różnymi trudnościami, jakie niesie opieka nad chorym, w tym także z agresją Sadowska

Opieka sprawowana nad chorym na Alzheimera, jest pracą bardzo trudną i wyczerpującą. Spada ona zwykle na najbliższe otoczenie i wywierając na nim trwałe piętno. Dotyka jednak najbardziej tych, którzy sprawują codzienną opiekę nad chorym nieradzącym sobie z czynnościami życia codziennego. Opiekunowie są często skazani na zajmowanie się nim przez całe lata. Sytuacja ta powoduje, że izolują się oni zupełnie ze świata społecznego, zapominąjc o sobie, o radościach życia. Jak sobie z tym radzić? Osoba opiekująca się chorym na alzheimera bierze na siebie trud nieustającego dyżuru. W miarę jak choroba postępuje, wymaga od opiekuna coraz większego wysiłku fizycznego oraz odporności psychicznej. Najczęściej opiekunem jest współmałżonek, a ponieważ choroba Alzheimera dotyka osoby w wieku podeszłym, po 60. roku życia i później, sam jest często nie w pełni sił. W związku z tym bardzo ważna staje się pomoc i wsparcie rodziny oraz przyjaciół. Na chorobę Alzhaimera cierpi u nas ok. 250 tys. mężczyzn i kobiet. W Polsce ponad 90 proc. chorych na Alzheimera przebywa w domu od początku choroby, aż do kresu życia, a ich opiekunami są osoby z najbliższej rodziny. Takie rozwiązanie ma oczywiste plusy - dom to miejsce, które chory zna najlepiej i tu czuje się najbezpieczniej. Opiekun też potrzebuje wsparcia: Pierwszą reakcją w sytuacji gdy osoby dowiadują się, że ich bliski cierpi na chorobę Alzheimera jest zwykle rozżalenie, bunt. Następnie przychodzi przerażenie: jak ja temu podołam? Tymczasem, zaakceptowanie diagnozy, to pierwszy warunek poradzenia sobie z trudną sytuacją. Następnie bardzo ważną sprawą jest pozyskanie jak najwięcej informacji o chorobie: od lekarzy, z fachowych książek i od członków stowarzyszeń zrzeszających ludzi z takimi problemami. Opiekunowie często martwią się, jak zareaguje otoczenie na wieść, że ich członek rodziny zachorował na Alzheimera. Izolują więc chorego i jednocześnie siebie. Tymczasem psycholodzy doradzają, by mówili o swoim problemie jak największej liczbie osób. Nie trzeba się wstydzić, że nasz bliski jest chory. Może któraś osób wyjdzie z chorym na spacer, pogra z nim w karty, obejrzy fotografie z dawnych lat? Nie wiedząc jednak wiele na temat choroby, boją się urazić bliskich chorego i dlatego nie oferują pomocy. Dobrze jest, jeśli o problemie wiedzą sąsiedzi czy personel najbliższych sklepów. Gdyby chory wyszedł z domu i zgubił się - pomogą mu odnaleźć drogę powrotną. Osoba cierpiąca na Alzheimera powinna zawsze mieć przy sobie adres i numer telefonu: najlepiej na specjalnej, przymocowanej do ubrania wszywce lub na bransoletce. Dziesięć złotych reguł opiekuna (zrób to koniecznie): Zostań członkiem grupy wsparcia. Przyjmij każdą pomoc, którą ktoś ci oferuje. Nie bój się prosić innych o dotrzymanie choremu towarzystwa, gdy musisz wyjść z domu. Jeśli pracujesz, zrób wszystko, co możliwe, by nie rezygnować z pracy. Nie spodziewaj się, że będziesz ciągle w stanie wykonywać wszystko, co wcześniej ci się udawało; nie stresuj się - tak po prostu musi być. Zapewnij sobie odpoczynek - skorzystaj ze wsparcia rodziny, przyjaciół, ludzi ze stowarzyszenia. Utrzymuj kontakty towarzyskie i rozwijaj swoje zainteresowania. Pamiętaj, że masz prawo do przyjemności - zadowolony lepiej wypełnisz swoje obowiązki. Nie obarczaj się winą za to, że czasem tracisz cierpliwość. W chwili załamania zadzwoń i porozmawiaj z kimś, kto cię zrozumie. By nie okazać, że za chwilę wybuchniesz - wyjdź z pokoju i wróć, gdy będziesz spokojniejszy. Przyjazny dom osoby chorej na alzheimera: na początku wystarczy ułatwić choremu wykonywanie codziennych czynności; usunąć z podłóg małe chodniki, a większe przymocować, by się nie ślizgały; z trasy codziennych wędrówek usunąć drobne przeszkody, np. stołki; pamiętać o odkładaniu rzeczy na miejsce, by chory łatwiej je odnajdował; usunąć zasuwki, zatrzaski, by nie mógł się niechcący zamknąć; ważne jest też ułatwienie choremu orientacji w przestrzeni - można np. oznaczyć kolorowymi strzałkami drogę do łazienki; później należy zadbać o bezpieczeństwo chorego, np.: ostre przedmioty, leki, środki czystości trzymać w zamkniętych szafkach; schować zapałki i zapalniczki; uniemożliwić korzystanie ze zmechanizowanych sprzętów gospodarstwa domowego; odłączać dopływ wody i gazu, gdy chory musi zostać sam w domu. Pozwólmy choremu wykonywać drobne czynności. Włączajmy go do życia towarzyskiego. Wzmocni to jego wiarę, że nadal jest pełnoprawnym członkiem rodziny. Co wiemy o chorobie Alzheimera? Choroba Alzheimera jest przewlekłą, postępującą chorobą zwyrodnieniową ośrodkowego układu nerwowego- najczęstsza przyczyną otępienia ( stanowi około 50% przypadków demencji po 65 Jej efektem jest stopniowy zanik neuronów (komórek nerwowych) w mózgu. Z wiekiem giną one u każdego z nas, ale w chorobie Alzheimera ten proces jest bardzo szybki. Neurony giną, a w ich miejsca wkraczają złogi pewnego białka (beta-amyloidu), które uniemożliwia przepływ informacji między pozostałymi komórkami nerwowymi. W zaawansowanych stadiach choroby cały mózg pacjenta poprzetykany jest blaszkami beta-amyloidu. Jej obraz kliniczny zależy od zaawansowania choroby ale może także różnić się u poszczególnych osób. Choroba Alzheimera charakteryzuje się długotrwałym okresem bezobjawowym. Nieprawidłowości patologiczne w mózgowiu pojawiają się ok. 10-20 lat przed objawami zaburzeń funkcji poznawczych i znacznym ubytkiem neuronów. Początkowo występują subiektywne zaburzenia pamięci, potem łagodne zaburzenia funkcji poznawczych z następnie rozwija się otępienie. Największemu zaburzeniu ulega świeża pamięć deklaratywna, umożliwiająca uczenie się nowych faktów, następnie pamięć epizodyczna; pojawiają się trudności w ocenie sytuacji, w planowaniu, zaburzenia orientacji wzrokowo-przestrzennej oraz mowy ( afatyczne), praksji i gnozji. Zaburzenia funkcji poznawczych i wykonawczych stopniowo narastają. W późniejszych etapach wzrasta napięcie mięśni typu pozapiramidowego oraz utrata kontroli nad zwieraczami i mogą pojawić się napady padaczkowe. Chory traci zdolność do wykonywania wszystkich czynności i traci kontakt z otoczeniem. U pacjentów z chorobą Alzheimera a szczególnie często w zaawansowanych fazach rozwoju choroby rozwijają się objawy psychopatologiczne w postaci : objawów psychotycznych ( omamy, urojenia) zaburzeń emocjonalnych ( depresja, mania, dysforia, zaburzenia lękowe) pobudzenia, agresji nieprawidłowych zachowań ruchowych (np.: wędrowanie) zaburzenia snu zmiany osobowości ( apatia, odhamowanie) trwa zwykle 6 - 14 lat i różnie przebiega ujawnia się zwykle u ludzi 60 - 65-letnich na Alzheimera nie ma skutecznego lekarstwa (dostępne na naszym rynku środki - spowalniają nieco rozwój choroby) Gdzie szukać pomocy: - Małopolska Fundacja Pomocy Ludziom Dotkniętym Chorobą Alzheimera, Os. Słoneczne 15,Kraków tel: (012) 410 54 20, email: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. - Polskie Stowarzyszenie Pomocy Osobom z Chorobą Alzheimera, Warszawa, ul. Hoża 54/1, tel. (022) 622-11-22- Lokalne organizacje alzheimerowskie - adresy znajdują się na stronie: Polska Fundacja Alzheimerowska, Warszawa, ul. Widok 10, tel. (022) 827-35-86 - Wrocławskie Centrum Alzheimerowskie, Wrocław, ul. Sikorskiego lokal 7h, tel. 533 260 085, email: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi

Jakie są przyczyny Alzheimera?Jak zaczyna się choroba Alzheimera?Jak opiekować się chorym na Alzheimera?Przystosowanie warunków bytowych dla osób cierpiących na AlzheimeraNiezależność i godność osoby chorej na AlzheimeraStandardy bezpieczeństwa opieki nad podopiecznym z AlzheimeremWprowadź harmonogram dniaJak ułatwić pacjentowi jedzenie i picie?Jak dbać o higienę osobistą u osób cierpiących na Alzheimera?Środki ostrożnościŻywienie ludzi z chorobą Alzheimera Postępujące starzenie się społeczeństwa w krajach wysoko rozwiniętych doprowadziło do znacznego wzrostu liczby pacjentów cierpiących na zmiany zwyrodnieniowe układu nerwowego, takie jak demencja. Istnieje wiele rodzajów demencji, z których każda różni się dynamiką rozwoju, przyczynami oraz rokowaniem. Choroba Alzheimera jest najczęstszym typem demencji. Dane szacunkowe wskazują, że ponad dwadzieścia milionów ludzi cierpi z tego powodu na całym świecie, a liczba ta stale rośnie. Ludzie dotknięci tą chorobą stopniowo tracą niezależność i przestają być świadomi swojego otoczenia i innych ludzi wokół nich. W rezultacie chory wymaga pełnej opieki drugiej osoby. Z czasem choroba postępuje, zwiększając zakres wymaganej opieki przez osobę nią dotkniętą. Jakie są przyczyny Alzheimera? Już od wielu lat naukowcy próbowali zbadać przyczynę zmian w mózgach pacjentów z demencją. Ich głównym celem jest znalezienie sposobu na powstrzymanie wytwarzania w mózgu substancji, które mogą powodować trwałą demencję czy niepełnosprawność milionów ludzi. Jak dotąd nie ma jednoznacznych odpowiedzi na pytanie: co leży u podstaw zwyrodnienia układu nerwowego? Zidentyfikowano jednak pewne czynniki ryzyka. Należą do nich: Płeć – kobiety wydają się być bardziej dotknięte chorobą niż mężczyźni Wiek – przypadki Alzheimera wydają się częstsze u osób powyżej 65 roku życia Predyspozycje genetyczne – osoby z chorobą Alzheimera w wywiadzie rodzinnym same są bardziej narażone na zachorowanie Nadciśnienie tętnicze – przewlekły stres i depresja mogą również wpłynąć na pojawienie się choroby Podwyższony poziom cholesterolu – wyższe stężenie tłuszczu w organizmie może mieć niekorzystny wpływ na funkcjonowanie mózgu Cukrzyca – nadmierny poziom cukru we krwi może wpływać na pracę mózgu Urazy głowy – osoby, które doznały urazu głowy są bardziej narażone na rozwój Alzheimera Styl życia – brak aktywności fizycznej i umysłowej również wydaje się wywoływać chorobę Alzheimera Jak zaczyna się choroba Alzheimera? Pierwsze objawy choroby mogą być ledwo zauważalne, nawet dla lekarza lub pracownika służby zdrowia, który zajmuje się pacjentem. Tylko osoby z najbliższego otoczenia są w stanie zauważyć subtelne niekiedy zmiany w zachowaniu. Upośledzenie pamięci (zwłaszcza problemy ze znalezieniem konkretnych słów, nazywaniem przedmiotów oraz zapominanie bieżących wydarzeń), jak również trudności w skupieniu się na codziennych czynnościach to zwykle pierwsze oznaki choroby. Pacjent może zaprzeczać tym pierwszym objawom, stać się obojętnym i przygnębionym, lub wręcz przeciwnie: być rozdrażnionym i agresywnym. Jest to faza lekkiej demencji, której długość bywa różna, w zależności od postępu choroby. Osoby o wysokiej początkowej zdolności intelektualnej nie tracą funkcji mózgu tak szybko, jak ludzie o niższych zdolnościach umysłowych. W kolejnym etapie postępowania choroby, problemy z pamięcią się pogłębiają, utrudniając kontakt z otoczeniem oraz innymi ludźmi. Zwyczajne rozmowy i codzienne czynności, takie jak zakupy i komunikowanie się z dziećmi zaczynają sprawiać trudność. Osoba dotknięta chorobą może na przykład zgubić się w dobrze znanym otoczeniu czy utracić zdolność rozpoznawania twarzy bliskich jej osób. Może również zatracić umiejętność ubierania się czy mycia. W końcu przychodzi czas, że choroba Alzheimera postępuje do takiego stopnia, że osoba nią dotknięta potrzebuje całodobowej opieki. Ostatnim etapem choroby jest całkowita utrata intelektualnego i emocjonalnego kontaktu ze światem. Chory zaniedbuje higienę osobistą i traci nawet najprostsze zdolności rozpoznawania innych czy komunikacji z nimi. Choroba Alzheimera może również powodować zaburzenia psychiczne, takie jak depresja, zaburzenia snu, urojenia, lęk czy nadpobudliwość, która prowadzi do agresji. Zachowania urojeniowe mogą być szczególnie nieprzyjemne dla opiekuna, w sytuacjach w których pacjenci oskarżają otaczających ich ludzi o działanie na ich szkodę. Pacjenci mogą twierdzić, że inni próbują ich zagłodzić, bić czy próbować otruć. Powinniśmy pamiętać, że wszystkie te objawy są jedynie wynikiem choroby, a nie jego rzeczywistej postawy. Jak opiekować się chorym na Alzheimera? Chociaż każdy przypadek choroby jest inny i każda sytuacja rodzinna pacjenta jest wyjątkowa, można znaleźć pewne wspólne elementy u pacjentów z chorobą Alzheimera. Prezentujemy wskazówki, obserwacje i porady oparte na doświadczeniu wielu profesjonalnych opiekunów, który pracowali z pacjentami w różnych stadiach demencji – w tym z chorobą Alzheimera. W większości przypadków rodzina nie zauważa pierwszych objawów choroby. Rozwija się ona powoli i niezauważalnie. Przecież takie objawy jak rozpraszanie się, nieuwaga, brak koncentracji, zapomnienie, niekończące się pytania lub ich powtarzanie często towarzyszą starości i nowoczesnemu stylowi życia. Wczesna diagnoza może dać pacjentom szansę podjęcia wczesnego leczenia, które może spowolnić rozwój choroby. Może to wydłużyć czas w którym osoba chora może pozostać jeszcze niezależną. Pierwszymi objawami choroby są problemy z pamięcią, trudności z doborem słów, ograniczony zasób słownictwa i niemożność właściwego nazywania rzeczy. Opiekun musi często zgadywać, co chce powiedzieć jego podopieczny. W pracy z człowiekiem chorym na Alzheimera kluczowe są dwie rzeczy: cierpliwość i zrozumienie. Opiekunowie mogą pomóc, zadając pytania w taki sposób, żeby można było na nie odpowiedzieć „tak” lub „nie”. Polecenia czy prośby powinny być krótkie i jasne. Na przykład: „zdejmij buty”, „umyj ręce” itp. Ważny jest tutaj ton głosu i wyraz twarzy. Powinniśmy pamiętać, że chory nie zawsze rozumie znaczenie słów, ale zawsze reaguje na ton naszego głosu. Mogą być posłuszni, gdy spotkają się z przyjemnym i zrównoważonym tonem, natomiast w przeciwnym wypadku mogą wpaść w irytację, a nawet może dojść do konfliktu. Warto przypomnieć pacjentowi każdego dnia, który mamy dzień miesiąca. Opiekun może umieścić w widocznym miejscu kalendarz z datami oznaczonymi dużymi liczbami. Powinien on również informować pacjenta o pogodzie i angażować ich w proste aktywności takie jak zmywanie, odkurzanie czy podlewanie roślin czy obieranie warzyw. Opiekun powinien również proponować rozmaite aktywności, które stymulują mózg, takie jak gry pamięciowe, oglądanie programów telewizyjnych, układanie puzzli, oglądanie zdjęć, malowanie itp. Muzyka może mieć również kojący wpływ na zachowanie się osoby będącej pod opieką i ciekawie wypełniać czas. U większości chorych na Alzheimera pamięć pogarsza się z czasem. Pacjent zaczyna się gubić w czasoprzestrzeni. Nie rozpoznaje swoich przyjaciół czy członków rodziny. Opiekunowie mogą również zauważyć zmiany w nastroju, osobowości i generalnie w zachowaniu, jak również zaburzenia w ustalonym porządku dnia, np. spanie w ciągu dnia i aktywność nocą. Stopniowo, osoba dotknięta chorobą przestaje kontrolować swoje potrzeby fizjologiczne, a stan fizyczny pogarsza się. W zaawansowanym stadium choroba uniemożliwia wykonywanie nawet najprostszych codziennych aktywności, a klient wymaga stałej opieki i uwagi. Przystosowanie warunków bytowych dla osób cierpiących na Alzheimera Choroba Alzheimera wpływa również na styl życia rodziny. Usprawnienia w codziennym harmonogramie dnia są pomocne w zapewnieniu odpowiedniej opieki osobie bliskiej. Może to się wiązać z koniecznością zmiany pracy, miejsca zamieszkania lub pomocą ze strony członków rodziny. Dodatkową pomoc można uzyskać dzięki profesjonalnym opiekunom, mieszkającym w domu osoby wymagającej opieki. Tacy opiekunowie mają doświadczenie w opiece nad osobami z Alzheimerem w ich domach. Zmiana miejsca zamieszkania nie jest zalecana przy tej chorobie, ponieważ w przypadku tej choroby lepiej jest pozostać w znajomym otoczeniu tak długo jak to tylko możliwe. Mieszkanie pacjenta powinno być przystosowane do jego potrzeb. Jeśli konieczne jest przestawienie mebli i wyposażenia, by ułatwić życie osobie chorej, powinno to być robione stopniowo, by uniknąć radykalnych zmian. Warto usunąć dywaniki i chodniki, na których łatwo się pośliznąć. Meble powinny być ustawione możliwie najbliżej ścian, by zminimalizować szanse tego, że chory na nie wpadnie. Opiekun powinien również zorganizować stały, wygodny kącik w pokoju pacjenta lub pokoju dziennym, w którym pacjent będzie mógł czuć się bezpiecznie. Może to być wygodny fotel lub krzesło bujane, ze stołem w pobliżu, na którym można by położyć album z ulubionymi zdjęciami czy inny ulubiony przedmiot. Dodatkowe zmiany wprowadzone w całym domu osoby obejmują zdjęcia lub napisy na drzwiach poszczególnych pokoi. Poprawia to orientację w domu i pomaga osobie czuć się bezpieczniej. Warto podpisać osoby na fotografiach rodzinnych. Należy odpowiednio zabezpieczyć łazienkę za pomocą mat antypoślizgowych, uchwytów w toalecie, kabinie prysznicowej czy podnośniku. Niebezpieczne środki chemiczne powinny być dobrze schowane. Podobne środki bezpieczeństwa należy zastosować w stosunku do kuchni, przede wszystkim w przypadku pieców gazowych tak, by pacjent mógł bezpiecznie z nich korzystać. Szczególną uwagę należy zwrócić na niebezpieczne przedmioty oraz chemikalia i leki. Opiekun jest odpowiedzialny za zakręcenie wody czy wyłączenie gazu gdy już w użyciu. Czajnik elektryczny, który samoczynnie się wyłącza jest lepszą alternatywą dla tradycyjnego czajnika, używanego w przypadku kuchenek gazowych. Obok telefonu powinna się znajdować lista ważnych numerów. Powinny być napisane dużymi cyframi podobnymi do tych, które można znaleźć na cyfrowych budzikach. Dobrym pomysłem jest usunięcie zamków w drzwiach wewnętrznych, aby pacjenci nie mogli się zamknąć od wewnątrz. Drzwi wejściowe i balkonowe muszą być zabezpieczone, aby pacjenci nie opuszczali mieszkania bez opiekuna. Niezależność i godność osoby chorej na Alzheimera Troska o chorego powinna być dostosowana do jej stanu i zdolności. Opiekunowie nie powinni pomagać pacjentom we wszystkich czynnościach, jeśli niektóre z nich mogą wykonać samodzielnie. Podopieczny powinien otrzymywać zadania, które pozwolą mu utrzymać aktywność, nawet jeśli są to proste czynności, takie jak zapinanie guzików, rozpakowywanie zakupów czy samodzielne przygotowywanie posiłków. Jest to bardzo ważne dla utrzymania jego zdrowia fizycznego i psychicznego. Jednym z głównych problemów wielu opiekunów jest nocna aktywność ich podopiecznych. Alzheimer często powoduje bezsenność i aktywność nocną. Angażowanie pacjenta w ciągu dnia i utrzymywanie jego aktywności może zmniejszyć lub całkowicie wyeliminować problem. Dobrą formą rehabilitacji są codzienne spacery. Mogą im towarzyszyć proste ćwiczenia fizyczne czy zwyczajne rozciąganie mięśni. Pacjent może ćwiczyć z muzyką lub głośno liczyć razem z opiekunem. Aktywność umysłowa pacjenta jest stymulowana przez rozmowę, proste gry planszowe wykorzystujące znaczniki (typu bingo), zabawa w skojarzenia, proste gry liczbowe lub słowne oraz czytanie. Innym sposobem stymulowania mózgu jest pobudzanie innych zmysłów pacjenta, jak węch (poprzez przyjemny zapach) czy smak (ulubione potrawy). Standardy bezpieczeństwa opieki nad podopiecznym z Alzheimerem Podczas wszystkich swoich działań opiekun musi mieć na uwadze przede wszystkim bezpieczeństwo. Jednym z problemów są upadki podopiecznych spowodowane osłabionymi mięśniami i dezorientacją. Może to mieć poważne konsekwencje, ponieważ upadek może skończyć się złamaniem. Opiekunowie muszą unikać nagłych zmian pozycji podopiecznych i instalować podpory na schodach i w innych miejscach gdzie jest to konieczne. Mogą również usuwać małe chodniki i dywany, na których łatwo jest się poślizgnąć. Pacjenci z bardziej zaawansowaną demencją mają tendencję do uciekania z domu. Opiekunowie muszą trzymać zamknięte drzwi, okna oraz drzwi balkonowe i upewnić się, że klient nie stwarza sam dla siebie zagrożenia wypadkiem poprzez włączenie kuchenki gazowej lub piekarnika. Bardzo ważne jest by pomóc podopiecznemu w jedzeniu oraz w przyjmowaniu leków, by mieć pewność że jest on dobrze odżywiony. Niedożywienie może być jednym z czynników pogarszających rokowanie. Jeśli pacjenci są w stanie samodzielnie przygotowywać posiłki, warto opisać im poszczególne szafki i półki. Ułatwi im to znalezienie niezbędnych przedmiotów. Większość pacjentów wymaga również pomocy przy przyjmowaniu leków o stałych określonych porach dnia. Opiekunowie powinni unikać nagłych drastycznych zmian w otoczeniu pacjenta, na przykład poprzez remonty czy przestawianie mebli. To niszczy ich uporządkowany styl życia i powoduje dezorientację. Przede wszystkim potrzebne jest duże zrozumienie i cierpliwość ze strony opiekuna, co umożliwia zrozumienie potrzeb pacjenta i dostosowanie się do jego tempa życia. Obejmuje to wykonywanie określonych czynności dla chorego i prowadzenie rozmowy w celu zaspokojenia jego potrzeb społecznych. Właściwa pielęgnacja zwiększa komfort życia pacjenta i spowalnia destrukcyjne procesy demencji. Wprowadź harmonogram dnia Stały harmonogram dnia z zaplanowaną godziną budzenia się, korzystania z toalety, jedzenia posiłków czy spacerów o ustalonych porach pozwala osobie chorej nauczyć się prawidłowego rytmu dnia i nocy. Codzienne spacery i ćwiczenia fizyczne są bardzo ważne, ponieważ pozwalają na zaczerpnięcie świeżego powietrza, wzmacniają ciało, poprawiają samopoczucie i pozwalają na utrzymanie dobrej kondycji. Jak ułatwić pacjentowi jedzenie i picie? W miarę jak choroba rozwija się, stosowanie sztućców staje się coraz trudniejsze. Najpierw pacjent je tylko łyżką, potem używa do tego już tylko samych dłoni. Bardzo ważne jest, aby jak najdłużej jadł samodzielnie. Posiłki powinny być tak przygotowane, aby było to możliwe. Jeśli to już konieczne, należy kroić jedzenie na małe kawałki, aby ułatwić jedzenie. Chory powinien spożywać regularne posiłki i pić odpowiednią ilość płynów. Jeśli zaczyna mieć problemy z dławieniem się, warto kupić odpowiedni kubek, który będzie temu zapobiegał. Jak dbać o higienę osobistą u osób cierpiących na Alzheimera? Na wczesnym etapie choroby pacjenci sami zazwyczaj dbają o higienę. Jednak z czasem tracą tę umiejętność i konieczna już jest pomoc opiekuna. Dobrzy opiekunowie wiedzą, że należy utrzymywać podopiecznego w czystości, by ich samopoczucie było zawsze dobre. Czynności higieny osobistej powinny być przyjemną codzienną czynnością, a nie smutnym obowiązkiem. Dobrym pomysłem jest zachęcanie pacjentów do dbania o siebie, tworząc dla nich spokojną i przyjazną atmosferę. Konieczna jest właściwa organizacja miejsca, w którym odbywa się mycie, jak również współpraca z chorym. Czynności higieniczne powinny być wykonywane w ciągu dnia, gdy chory jest w dobrej formie umysłowej, a nie pod koniec dnia, gdy zmęczenie daje się już we znaki. Konieczne jest również dbanie o higienę jamy ustnej. Pacjenci powinni być zachęcani do samodzielnego szczotkowania, tak długo jak to tylko możliwe. Opiekun może zachęcać pacjenta, szczotkując własne zęby razem z nim. Jeśli klient używa protezy, opiekun musi uważać, by jej nie uszkodzić, może również nadzorować zakładanie i zdejmowanie protez tak, by uniknąć zranienia. Postępująca choroba może wpływać na problemy z samodzielnym ubieraniem się, a zatem i z tym opiekun będzie musiał z czasem choremu pomagać. W bardziej zaawansowanych stadiach choroby występuje problem z kontrolą funkcji fizjologicznych, tj. inkontynencja. Początkowo seniorzy bywają nieświadomi tego problemu. Może to być dla nich wówczas bardzo kłopotliwa sytuacja, a osoby cierpiące często nie są w stanie zakomunikować, że potrzebują wizyty w toalecie. Opiekunowie powinni obserwować zachowania klienta i zauważyć kiedy jest potrzeba zabrania ich do toalety. Sprawdzonym i skutecznym sposobem poprawy jakości życia osób cierpiących na inkontynencję jest stosowanie ochronnych środków higienicznych, takich jak wkładki, pieluchy czy spodnie. Choroba Alzheimera postępuje i niezależnie od najlepszej opieki przychodzi czas, kiedy pacjent przestaje chodzić i wymaga pełnej opieki, w tym również tej dotyczącej problemów z nietrzymaniem moczu i kału. Środki ostrożności Opieka nad osobą z chorobą Alzheimera może być wyczerpująca zarówno fizycznie, jak i psychicznie. Opiekun musi zadbać również i o swoje potrzeby, aby móc jak najlepiej wypełniać swoje obowiązki. Nie powinni izolować się od innych ludzi oraz efektywnie odpoczywać. Od czasu do czasu powinni wychodzić z domu, utrzymywać kontakty społeczne i znaleźć czas wolny na hobby. Powinni być skłonni prosić o pomoc i wsparcie, w sytuacjach gdy czują się zmęczeni i bezradni. Ważne jest również korzystanie z doświadczeń innych opiekunów, ponieważ w ten sposób poszerzą swoje informacje w opiece nad pacjentem cierpiącym na chorobę Alzheimera. Żywienie ludzi z chorobą Alzheimera Jako że jest to choroba przewlekła, Alzheimer powoduje że pacjent stopniowo staje się zależny od swojego opiekuna. Nie da się zatrzymać postępu choroby. Dlatego bardzo ważne jest, by zacząć dbać o pacjenta natychmiast po rozpoznaniu pierwszych objawów choroby. Długoterminowa opieka domowa polega głównie na zapewnieniu bezpieczeństwa pacjenta, ponieważ może mu się zdarzyć że zapomni wyłączyć kuchenkę, zostawi włączone żelazko czy odkręconą wodę w łazience. W miarę postępu choroby opiekun musi przygotowywać posiłki w taki sposób, aby pacjent nie miał trudności z ich jedzeniem. Najlepiej podawać pacjentowi pożywienie 5 razy dziennie w małych porcjach. Opiekun powinien dążyć do tego, aby pacjent jadł sam tak długo, jak to możliwe. W miarę postępu choroby będzie miał trudności z posługiwaniem się sztućcami. Opiekunowie powinni zrozumieć, że pacjent może zacząć jeść rękami. Podczas posiłku może zmiażdżyć szklankę czy rozlać napój. Użycie plastikowych lub gumowych podkładek pod naczyniami ułatwi ich trzymanie. Opiekunowie mogą również pomóc pacjentowi, podając im specjalistyczne preparaty żywienia medycznego. Mają one niewielką objętość – co ułatwia picie – i zrównoważony skład, odpowiadający potrzebom chorego ciała. Opiekunowie powinni jeść posiłki wspólnie z chorymi przy stole, tak długo, jak to tylko możliwe. Regularne posiłki w towarzystwie innej osoby mogą przypomnieć choremu jak należy jeść. Wbrew pozorom, człowiek może zapomnieć jak wykonywać tak podstawową czynność fizjologiczną, jaką jest jedzenie. Jest to dosyć powszechne w chorobie Alzheimera. Miejsce, w którym jedzone są posiłki powinno być dobrze oświetlone. Napoje należy podawać w plastikowych kubkach ze słomką, aby zapobiec rozlaniu i zmoczeniu się pacjenta. Najlepiej jest ugotować jedzenie przed jego zmiksowaniem czy rozdrobnieniem. Żywność może być gotowana na parze, gotowa gotowana w sposób tradycyjny lub na wolnym ogniu. Dodanie sosów do dań mięsnych ułatwi przełykanie. Gdy podopieczny ma problemy z trzymaniem sztućców i gryzieniem, posiłki powinny być podawane w postaci płynnej. Można je jeść samodzielnie, przy użyciu słomki. Dzięki tej metodzie nie ma mowy o unikaniu posiłków, a chory zachowuje swoją niezależność i godność. Opiekunowie powinni sprawdzać temperaturę potraw podawanych podopiecznym, aby zapobiec poparzeniom. Klientom można również podawać specjalistyczną żywność gotową do spożycia, której nie trzeba podgrzewać. Do każdej butelki można przymocować słomkę, co pozwala im bezpiecznie spożywać produkt, nawet w pozycji leżącej. Jeśli pacjent zapomni jeść lub nie spożywa wystarczającej ilości żywności każdego dnia, zaczyna tracić na wadze, a jego ciało zaczyna słabnąć. Opiekunowie muszą regularnie ważyć klienta i upewniać się, że są dobrze odżywienie i nie tracą na wadze z powodu niedożywienia.

Co to jestObjawyStadium choroby (otępnienie) PrzyczynyDiagnozaLeczenie DietaCo to jest choroba Alzheimera?Szacuje się, że w Polsce na to schorzenie cierpi obecnie 300-500 tys. osób. Jednocześnie epidemiolodzy alarmują, że w ciągu najbliższych czterdziestu lat ta liczba w populacji światowej może wzrosnąć nawet Alzheimera (AD, z ang. Alzheimer’s disease) prowadzi do zwyrodnienia, a w konsekwencji też utraty nerwowych komórek. Degradacja neuronów postępuje stopniowo, prowadząc do zmniejszenia ich liczby, odkładania się płytek starczych i białka tau oraz zaburzeń w przekaźnictwie u chorego dochodzi do trudności w przypominaniu sobie imion i nazw przedmiotów, doborem słów czy częstsze gubienie drobnych przedmiotów. Z czasem pojawiają się objawy typu: utrata pamięci, trudności w mówieniu i upośledzenia osądu. Ponadto dochodzą nowe, zaburzenia wzrokowe, zaburzenia zachowania, zaburzenia orientacji w czasie i przestrzeni, trudności w wykonywaniu codziennych obowiązków, problem z samodzielnym przyjmowaniem zaawansowanym stadium pacjent nie może już samodzielnie funkcjonować i potrzebuje całodobowej opieki. Nasilające się symptomy powodują zmianę osobowości chorego, przyczyniają się do depresji, wycofania z życia społecznego, dotykają też osób z bliskiego otoczenia. Choć najczęściej chorują osoby w wieku po 65. roku życia, zdarza się, że jest rozpoznawana u osób młodszych. Dlatego też nie wolno bagatelizować pierwszych niepokojących objawów związanych z zaburzeniami pamięci i choroby AlzheimeraPierwsze objawy bywają bagatelizowane, a późne rozpoznanie naraża pacjenta oraz jego bliskie otoczenie na ryzyko depresji wynikające z nieświadomości postępującej choroby. Objawy Alzheimera na wczesnym początku to subtelne problemy z pamięcią i trudności z przypomnieniem sobie niektórych słów. Z czasem pojawiają się: upośledzenie myślenia i osądu, trudności w mówieniu, budowaniu zdań, doborze słów. Na dalszych fazach choroba postępuje, pojawiają się inne zaburzenia, co zaczyna destabilizować życie pacjenta oraz jego najczęstsze symptomy to:zaburzenia w orientacji przestrzennej (np. problem ze znalezieniem drogi do domu)utrata poczucia czasu i trudności z rozpoznawaniem pór dniazaburzenia wzrokowe (problemy z czytaniem, rozróżnianiem kolorów, rozpoznawaniem osób)utrata umiejętności rozwiązywania problemówzagubienie i dezorientacjazapominanie o czynnościach związanych z higieną osobistąnieprzywiązywanie wagi do wyglądu zewnętrznegozaburzenia odżywiania (bardzo często zapominanie o konieczności picia czy zjedzenia posiłku)trudności w wykonywaniu zwykłych, codziennych czynności (kłopot sprawia ubieranie się, mycie, jazda samochodem, przygotowywanie posiłków)brak zainteresowania dotychczasowym hobbypowtarzanie w kółko tych samych pytańnieumiejętność prowadzenia rozmowystałe gubienie rzeczy i problem z ich odnalezieniemzaburzenia nastroju (zagubienie, strach, niepokój, smutek) zmiany osobowości (dotychczas łagodna osoba może być rozdrażniona, podejrzliwa i zachowywać się agresywnie)nieumiejętność właściwej oceny sytuacji i uleganie osobom trzecim (np. podpisywanie umów podsuwanych przez nieuczciwych sprzedawców)zaburzenia emocjonalno-społeczne (powodujące wycofanie z życia społecznego i towarzyskiego)Jak szybko postępuje choroba Alzheimera?Choroba może rozwijać się w ukryciu i nie być rozpoznana przez wiele lat. Pierwsze objawy bywają mylnie są przypisywane przemęczeniu i uznawane za typowe dla pewnego wieku czy osobowości człowieka. To, w jakim tempie choroba będzie postępować, w dużej mierze zależy od cech indywidualnych danej osoby oraz jej stylu życia. Stadium choroby Alzheimera (otępnienie alzheimerowskie) Otępienie łagodneNa tym etapie symptomy łatwo zbagatelizować, ponieważ każdemu zdarza się czasem o czymś zapomnieć lub mieć problem z koncentracją. Z czasem jednak sytuacje takie stają się coraz częstsze, a dodatkowo chory zaczyna zadawać te same pytania po kilka razy i miewać częste zmiany nastrojów. To zachowanie powoduje, że czuje się zagubiony, odsuwa od życia towarzyskiego, a nawet rodzinnego. W tej fazie jeszcze w miarę samodzielnie radzi sobie z codziennymi obowiązkami. Szacuje się, że to stadium choroby może trwać 20 lat lub o średnim nasileniuProblemom z pamięcią zaczynają towarzyszyć zaburzenia mowy. Chory nie potrafi sformułować zdania, zaczyna używać słów w niewłaściwym kontekście i mylić pojęcia. Bywa, że nie może przypomnieć sobie imienia bliskiej osoby lub myli ją z kimś innym. Istotne jest, by pomimo pomyłki, nie poprawiać go, ponieważ uświadomienie pacjentowi jego własnej słabości, spowoduje rozdrażnienie, frustrację, wybuch złości. Typowe są też omamy i problemy z orientacją w terenie. Taka osoba wymaga już całodobowej opieki i nie powinna poruszać się sama poza domem. Czas trwania tego etapu szacuje się na 2-10 zaawansowane Zwykłe codzienne czynności, takie jak ubranie się czy jedzenie, stają się dla chorego niewykonalne. Wymaga pomocy także w czynnościach związanych z higieną osobistą, a bywa, że konieczne jest korzystanie ze specjalnych pieluch dla osób dorosłych. Chory traci świadomość dnia i nocy, raczej już nie chodzi, nie rozpoznaje osób. Ma problem z komunikowaniem swoich potrzeb, takich jak jedzenie, picie czy wypróżnianie się. Opieka nad nim w takiej sytuacji przerasta najbliższych, którzy często decydują się na umieszczenie pacjenta w specjalistycznym ośrodku dla chorych na chorobę Alzheimera. Ten etap może trwać 1-5 Alzheimera. Czynniki ryzyka zachorowaniaPrzyczyn upatruje się w nieprawidłowym gromadzeniu się złogów białek amyloidu beta w komórkach nerwowych i wokół nich oraz splotów białka tau, występującego niemal wyłącznie w tych ryzyka - tym, co sprzyja rozwojowi choroby, na pewno są:wiek (ponieważ chorują głównie osoby starsze)płeć (najbardziej narażone na zachorowanie są kobiety)uwarunkowania dziedziczne (potwierdzone przypadki choroby w rodzinie)predyspozycje genetyczne (mutacje genów)przebyty w przeszłości poważny uraz głowycukrzycaZ punktu widzenia profilaktyki istotne są też modyfikowalne czynniki zwiększające ryzyko choroby Alzheimera, do których zaliczamy:palenie papierosównieprawidłowa dietaniewłaściwy wskaźnik BMInadciśnienie tętniczewysoki poziom cholesterolu LDL w surowicy krwimała aktywność fizyczna i umysłowazły senprzewlekły stresJak zdiagnozować chorobę Alzheimera?Diagnoza oparta jest na badaniu przedmiotowym oraz wywiadzie lekarskim, także z osobą z bliskiego otoczenia pacjenta, która może wskazać na istotne dla prawidłowego rozpoznania symptomy i zmiany ocenia też funkcje poznawcze za pomocą testów przesiewowych, które pozwalają na wczesne rozpoznanie otępienia typu alzheimerowskiego. Należą do nich:Test Rysowania ZegaraPacjent jest proszony o narysowanie na kartce tarczy zegara i zaznaczenie na niej konkretnej godziny, 11:10 lub 3:00. Niewykonanie tego zadania prawidłowo lub odmowa wykonania, może świadczyć o MMSE (ang. Mini–Mental State Examination)Test ten zawiera 30 pytań lub zadań do wykonania, na podstawie odpowiedzi ocenia się różne obszary funkcjonowania poznawczego, czytanie ze zrozumieniem, liczenie, pisanie, orientację w czasie i miejscu, zapamiętywanie czy nazewnictwo).Test MoCA (ang. Montreal Cognitive Assessment)Jest to narzędzie do wykrywania wczesnych zaburzeń poznawczych (ang. Mild Cognitive Impairment), czyli stadium pośredniego między prawidłowymi funkcjami poznawczymi a otępieniem. Test ocenia abstrahowanie, pamięć krótkotrwałą, funkcje wzrokowo-przestrzenne, wykonawcze, język, płynność wypowiedzi, orientację allopsychiczną i zdolność koncentracji przydatnym w diagnostyce wczesnej fazy, pozwalającym uwidocznić pośrednio złogi beta-amyloidu jest pozytonowa tomografia emisyjna (ang. Positron emission tomography, PET). Natomiast narzędziami diagnostycznymi pomocnymi w różnicowaniu Alzheimera z innymi przyczynami dolegliwości chorego lub wykryciu chorób współistniejących są: tomografia komputerowa (TK) i badanie rezonansem magnetycznym się również badanie morfologii krwi, oznaczenie poziomu stężenia witaminy B12, TSH i kwasu foliowego w surowicy, glukozy oraz badanie w kierunku boreliozy czy kiły, by wykluczyć inne choroby mogące zaburzać funkcje lekarz diagnozuje chorobę Alzheimera?W przypadku stwierdzenia u siebie lub bliskiej osoby objawów tego rodzaju demencji należy udać się na konsultację do lekarza specjalisty. Diagnozowaniem i leczeniem zajmują się: neurolog, psychiatra i geriatra. Leczenie choroby AlzheimeraLeczenie farmakologiczne polega na łagodzeniu objawów, spowolnieniu postępu choroby i degradacji mózgu. W tym celu stosuje się leki, w których składzie znajdują się: galantamina, rywastygmina czy nad chorym wymaga też odpowiedniego podejścia psycho-emocjonalnego. Bardzo istotny jest by zapewnić jej spokój, komfort i poczucie bezpieczeństwa, bez potrzeby narażania pacjenta na krytykę. Konfrontując chorego z jego niedoskonałościami i popełnionymi pomyłkami, negatywnie wpływa się na jego stan emocjonalny, a to z kolei może dać początek a choroba AlzheimeraNa depresję cierpi około 40-55 proc. osób z chorobą Alzheimera. Wiadomo, że zmiany neurodegradacyjne mózgu zwiększają ryzyko depresji, ale i depresja wpływa na ryzyko wystąpienia Alzheimera. To z kolei znacznie obniża jakość życia pacjenta, a tym samym przyczynia się również do ryzyka wystąpienia depresji u osób opiekujących się chorym. Opiekun może borykać się z depresją tak samo, jak osoba, którą się opiekuje. Bywa, że dotyka go zespół wypalenia, dlatego też cała rodzina powinna być objęta kompleksową pomocą, wsparciem lekarzy i ośrodków specjalizujących się w leczeniu zarówno Alzheimera, jak i można całkowicie wyleczyć chorobę Alzheimera?Na obecnym etapie rozwoju medycyny nie jest możliwe całkowite wyleczenie z demencji spowodowanej chorobą żyją ludzie z chorobą AlzheimeraCo prawda szacuje się, że chorzy żyją średnio około 8 lat, ale wczesne rozpoznanie zmian neurodegradacyjnych mózgu i szybkie wdrożenie leczenia może znacznie wydłużyć życie chorego, nawet do 20 lub więcej lat. Dieta w chorobie AlzheimeraBadania dowodzą, że odpowiednia dieta ma pozytywny wpływ na opóźnienie zmian neurodegradacyjnych mózgu. Naukowcy z Rusch University Medical Center w Chicago opracowali tzw. dietę MIND z zaleceniami żywieniowymi dla cierpiących na Alzheimera. Jest ona bogata w antyoksydanty, wielonienasycone kwasy tłuszczowe, witaminy i dużą ilość błonnika. Zaleca się, aby zamiast mięsa zwierzęcego wybierać ryby, warzywa (szczególnie z zielonymi liśćmi), rośliny strączkowe, owoce (np. jagody czy maliny), orzechy i produkty otępienia typu alzheimerowskiego. Tomasz Gabryelewicz, Anna Barczak. Instytut Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej im. M. Mossakowskiego Polskiej Akademii tematy: Amnezja - objawy, przyczyny, leczenie utraty pamięci

Tak, na Facebooku, nie żartuję. Internet to informacyjna studia bez dna, nie zawsze wiarygodna, ale w przypadku grup na Facebooku dotyczących opieki nad osobami z chorobą Alzheimera, demencją, naprawdę chodzi o bezcenne źródło informacji. Kilkanaście lat temu opiekunowie osób dotkniętych chorobą Alzheimera mogli liczyć głównie na… siebie. Działało w Polsce kilka organizacji pozarządowych i można było spotkać dobrych lekarzy specjalistów, ale dotyczyło to przede wszystkim dużych miast. Z czasem możliwości uzyskania pomocy pojawiało się coraz więcej. Nie tylko działało coraz więcej organizacji i specjalistycznych instytucji, ale też dostępnych było coraz więcej np. drukowanych poradników. Kolejną opcją, która aktualnie – moim zdaniem – ma się świetnie, są grupy na Facebooku. To miejsca, w których “spotykają się” głównie opiekunowie. Zadają pytania, dzielą się swoimi doświadczeniami, podrzucają sobie pomysły na radzenie sobie z trudnymi objawami, polecają książki itd. Jak znaleźć taką grupę na Facebooku Jeśli masz konto na Facebooku, w okienko z napisem “Szukaj” wpisz nazwę jednej z podanych poniżej nazw grup albo szukaj innej, podając jej potencjalną nazwę. Facebook wyniki wyszukiwania podzieli na kilka typów, na Grupy. Wybierz tę, która Cię interesuje i przeczytaj jej opis, by dowiedzieć się, kogo zrzesza i jaki jest jej cel. Nie masz konta na Facebooku? Dowiedz się, jak je założyć Kto może należeć do grupy na Facebooku? To zależy od danej grupy i zasad, jakie przyjął jej administrator. Większość grup jest prywatna, co oznacza, że tylko członkowie grupy widzą opublikowanej na niej posty i mogą na nie odpisywać – dodawać komentarze czy reakcje. Masz więc częściową kontrolę nad tym, co i kto widzi. Regulaminy grup Poza tym zwykle w momencie, gdy chce się dołączyć do jakiejś grupy na Facebooku, trzeba odpowiedzieć na kilka pytań. Dzięki temu administrator (i członkowie grupy) upewniają się, kto chce dołączyć do grupy. W jednych grupach można od razu opublikować post, w wielu czeka się na akceptację administratora. To również sprawia, że grupa nie mija się z celem, dla którego ją powołano – niepożądane posty nie są publikowane. Zdarza się, że regulamin grupy zabrania publikowania na zewnątrz treści dodawanych w grupie, szczególnie wypowiedzi członków. Dzięki temu tworzy się niejako krąg zaufania. Oczywiście od wszystkich członków oczekuje się także kultury wypowiedzi i szacunku do wszystkich członków. Pewnie są grupy, w których nie ma takich zasad, ale z pewnością takie Ciebie od razu nie zainteresują. Nad porządkiem w grupie czuwa zwykle administrator i moderatorzy, ale często także sami członkowie. Nie chcą, by jej poziom spadł, łamano regulamin, którego każdy członek, dołączając do grupy, zobowiązał się przestrzegać, więc mogą zgłaszać niechciane posty i komentarze administratorowi. Zalety grup na Facebooku dla opiekunów osób dotkniętych chorobą Alzheimera Przejdźmy do konkretów. Dlaczego warto dołączyć do takiej grupy i aktywnie w nie uczestniczyć? One działają trochę jak grupy wsparcia, tylko że wirtualne. Możesz więc w wygodnym dla Ciebie czasie: opublikować post, np. opowiedzieć swoją historię, podzielić się emocjami – to często wystarcza, by już poczuć ulgę, spojrzeć na swoją sytuację nieco z dystansu,zadać pytanie, poprosić o podpowiedź, podzielenie się w jakiejś sprawie swoimi doświadczeniem, przemyśleniami,odpowiadać na posty członków grupy – dzielić się swoimi doświadczeniem, dyskutować, wspólnie szukać rozwiązań,dodawać linki czy zdjęcia,a przede wszystkim przekonać się, że nie jesteś sam, że są ludzie, którzy przeżywają to samo, co Ty lub mają bardzo podobną sytuację. To, jak wiele dasz od siebie, zależy oczywiście od Ciebie. Są opiekunowie, którzy chętnie podejmują dosłownie każdy temat. Są tacy, którzy nie wyobrażają sobie dzielić się prywatnymi historiami, i każdy to szanuje (w każdym razie powinien). W każdej chwili możesz zrezygnować z członkostwa w grupie, opuszczając ją. Nie ma limitów dotyczących liczby grup, do których się należy. Przykładowa grupa na Facebooku Najpopularniejsze grupy dla opiekunów na Facebooku Oto lista aktywnych grup na Facebook (według nazw, kolejność nie ma znaczenia), gdzie wsparcie znajdują chorzy, opiekunowie i rodziny osób dotkniętych demencją, chorobą Alzheimera. Pewnie jest ich więcej – jeśli znasz taką, daj mi znać, dodam ją do listy. Choroba AlzheimeraChoroba Alzheimera, demencja, otępienieDemencja, alzheimer, otępienie starczeOpiekunowie seniorów żyjących z demencją – specjaliści i członkowie rodzinOtępienie. Grupa wsparcia dla opiekunówZajęcie dla chorego na alzheimera – porady, przykłady, wsparcie Jeśli jeszcze nie znasz grup na Facebooku poświęconych opiece, mam nadzieję, że Cię zachęciłam i znajdziesz tam odpowiednie wsparcie. Daj znać w komentarzu, jakie są Twoje wrażenia!

Artykuł ekspercki 18 maja 2020 Artykuł Marcela Andino Veleza pochodzi z publikacji „Odwaga i równowaga” poświęconej zarządzaniu różnorodnością ze szczególnym uwzględnieniem łączenia życia prywatnego z zawodowym. Publikacja ukaże się pod koniec maja w ramach #MiesiącRóżnorodnościPrzez czterdzieści parę lat życia nikt mnie nie ostrzegł, że zostanę nagle opiekunem dwojga starzejących się rodziców. Że będę musiał nauczyć się nowej roli i dopasować do niej resztę mojego życia. Szanse, że w podobnej sytuacji znajdzie się każdy dorosły człowiek, rosną z roku na rok. Więc lepiej się na to przygotować. Do roli rodzica kobiety przygotowywane są od dziecka – daje im się płaczące lalki i zabawkowe wózeczki. Każda kobieta dobrze wie, że społeczeństwo najchętniej widziałoby ją w roli matki. Chłopcy mają oczywiście większy wybór: tak zwane pasje (samochody, motocykle, sport, ale też na przykład kolekcjonerstwo, wędkarstwo, budowanie makiet i sklejanie modeli), zawody marzeń, wizje karier. Kiedy mężczyzna wiąże się z kobietą, po jakimś czasie zaczynają rozmawiać o potomstwie. Jak przychodzi co do czego, on chodzi z nią na szkołę rodzenia. Ma dziewięć miesięcy na czytanie podręczników, oglądanie filmów edukacyjnych, rozmowy z doświadczonymi ojcostwem kolegami, z własnym ojcem, ze starszymi braćmi, wujami. Kredyt na mieszkanie jest już dawno wzięty, pokoik dla maleństwa wymalowany w delfinki. Ale paradoks współczesnego świata polega na tym, że szanse, iż zostaniemy rodzicami, sukcesywnie maleją – wskaźniki demograficzne są nieubłagane. W rozwiniętych krajach Zachodu rodzi się coraz mniej dzieci. W Polsce wskaźnik dzietności należy do najniższych w Europie. Za to gwałtownie przybywa starzejących się rodziców. W demograficzną starość wchodzi pokolenie powojennego wyżu. To nasi rodzice. Współczesna medycyna wydłuża naszą średnią długość życia, ale nie radzi sobie z zagrożeniem, jakim dla starych ludzi stają się choroby demencyjne, przede wszystkim choroba Alzheimera. Mówi się, że nadchodzi tsunami demencji. A ta choroba okrada ludzi starych z tego, co dla nich najcenniejsze – z samodzielności. I wtedy do akcji wkraczacie wy. Nie, nie cali na biało. Raczej na zielono. Zielono, bo nie macie pojęcia, co w tej nowej sytuacji macie robić. Możecie wejść do akcji też cali posrani. Bo opieka nad chorującymi rodzicami, którzy właśnie stają się od was zależni, też czasem oznacza posrane gacie. Dosłownie. Lekcję o pieluchach dla dorosłych będziecie musieli odrobić. Ale odrobicie ją w osamotnieniu, zagubieni, bo nie ma żadnych „szkół rodzenia” dla opiekunów rodzinnych. Dla dorosłych, których starzejący się rodzice przestają być samodzielni. Ostatnia para kluczy Ja w to wszedłem mniej więcej trzy lata temu. Mój tata miał wtedy 75 lat – wiek wcale nie sędziwy. Jego najlepszy kumpel, starszy o kilka lat, nadal jeździ na motocyklu. Więc tata miał wtedy 75 lat i: cukrzycę, wieńcówkę z rozrusznikiem serca, bypassami i stentami (wiecie, co to?), przewlekłą obturacyjną chorobę płuc, artretyzm, retinopatię cukrzycową (to uszkodzenie siatkówki oka) i przerost prostaty (na szczęście łagodny, ale kłopotliwy). I… i coraz częściej miałem wrażenie, że to, co gada na przykład o swoich lekarzach i lekach, jest lekko bez sensu. A mama zaczęła się skarżyć na to, że ojciec gubi klucze, gubi dokumenty, zostawia zakupy w sklepie. O coraz to bardziej poobcieranym samochodzie nie wspomnę nawet. Mama, oczywiście, miała swój zestaw chorób, lekarzy i leków, ale jakby mniejszy. No więc mama zaczęła się skarżyć na ojca, ojciec zaczął się obrażać na mamę, dogadać się z nimi było coraz trudniej, za to coraz więcej zaczęli nagle mieć różnych abonamentów telefonicznych i kablówek, mimo że nadal mieli tylko dwa telewizory i dwa telefony. I jeden komputer, do którego nagle zaczęło przybywać pakietów internetowych, a żadne nie korzystało z Internetu. No więc oni mieli to wszystko, a ja miałem pracę, w której de facto byłem 24 godziny na dobę i siedem dni w tygodniu. Bycie wicedyrektorem powstającego od zera wielkiego państwowego muzeum – Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie – to była często jazda bez trzymanki, bo w pakiecie znajdowało się zadanie wybudowania wielkiego gmachu na pustym placu przed Pałacem Kultury, gdzie od 1989 roku nie udawało się wybudować nic nowego. Mimo bardzo ambitnych planów kolejnych władz. Była to praca bardzo angażująca i stresująca, ale też często bardzo przyjemna, bo na przykład co roku organizowaliśmy nasze wystawy na gdyńskim festiwalu Open’er. No i teraz takie zdarzenie: – Synu, nie możemy wejść do mieszkania, bo tata zgubił ostatnią parę kluczy… – Ale przecież ja jestem na Open’erze… Od takich anegdotycznych sytuacji zaczyna się bycie opiekunem. Bycie opiekunem nie od razu znaczy, że zmieniacie pieluchy. Po prostu stopniowo przejmujecie kierownictwo. Jak już zrozumiecie, co się dzieje, robicie audyt. – Tato, gdzie jest lista twoich leków? No i czytacie w Internecie, co też ci wasi ojcowie przyjmują, i okazuje się, że od dwóch różnych lekarzy biorą dwa identyczne leki pod innymi nazwami. A wasze matki nie biorą leków na nadciśnienie, bo im się dawno skończyły, a w związku z użeraniem się z osuwającymi się w demencję mężami nie są w stanie pojechać do przychodni po recepty. I na przykład odbieracie ojca ze szpitala, z kardiologii, i dają wam sześć skierowań do różnych specjalistów. A wy macie sajgon w robocie na najbliższych kilka tygodni. Na takie sytuacje w kodeksie pracy przewidziano tak zwane „kacowe”, czyli urlop na żądanie. Dla opiekuna „kacowe” jest też po to, że jak ojciec się w nocy przewrócił w drodze do łazienki, to wy z nim siedzicie którąś tam kolejną godzinę na SOR-ze. Tyle że w roku takich „kacowych” mamy cztery. A jak zostaje się opiekunem chorujących rodziców, to w zasadzie cztery dni urlopu na żądanie starczą na jeden miesiąc – ale na taki lepszy miesiąc, kiedy nic złego się nie dzieje. Nim na serio wejdziecie w rolę opiekuna, zrobicie wasz audyt, ustalicie priorytety, zbierzecie zespół i rozdzielicie zadania, walniecie o dno. Czeka was chaos, stres, kłótnie rodzinne, mnóstwo błędnych decyzji, złe wydawanie pieniędzy i budzenie się o 4:20. Partia opiekunów Chory na demencję na bank w którymś momencie albo zgubi, albo zniszczy swoją protezę zębową. Dorobienie nowej będzie piekłem. Wiem, bo to przerabiałem. Więc jak w którymś kolejnym gabinecie trafiacie na protetyczkę, która z wyrazem zrozumienia na twarzy (i z uśmiechem) mówi, że jej babcia też ma demencję i ona wie, jak się dogadać z taką osobą, to czujecie się, jakbyście złapali Pana Boga za nogi. My, opiekunowie, powinniśmy nosić jakieś identyfikujące nas opaski albo znaczki na piersi (rozmawiamy o tym na fejsbukowej grupie wsparcia). Bo są nas w Polsce miliony (tak!). Na każdą osobę ze średnio zaawansowanym Alzheimerem przypada co najmniej jeden opiekun. A są jeszcze matki z Parkinsonem, ojcowie po udarach, babcie leżące po złamaniu szyjki kości udowej. Każdy z tych milionów opiekunów to wiedza i wsparcie. Niczym przedstawiciele dyskryminowanych mniejszości, opiekunowie mają potrzebę wymiany doświadczeń z pobratymcami, którzy rozumieją, co to ketrel. Ketrel jest dla mamy. A trittico? Dla nas. Której marki pieluchomajtki są lepsze? Co zrobić, żeby ojciec wziął leki, mimo że krzyczy, że ich nie weźmie? W całym tym niekończącym się kryzysie, jedyne, na co możecie liczyć, to inni opiekunowie. Do tej pory nie powstała żadna krajowa partia opiekunów, bo ciągle każdy z nas najpierw myśli o chorobie mamy/taty, a oni przecież partii nie założą. Powinniśmy najpierw myśleć o sobie, żeby nie zwariować. Jak sobie powiedziałem: „a, no to teraz zostaję opiekunem”, to poczułem, że odbijam się właśnie od dna i widzę światło na powierzchni wody. Jesteś opiekunem. Nie masz siostry, na którą to zepchniesz. Masz starszego brata. On ma troje dzieci. Musi na nie harować. Mamy jako rodzina jakieś nieruchomości. Trzeba porobić przetasowania. To sprzedać, to zamienić. Rodzicom kupujemy małe mieszkanie koło nas. Pieniądze ze sprzedaży dużego się wyda na panie do pomocy. Na lekarzy. Na leki. Na fizjoterapeutę, na pielęgniarkę. Na pieluchomajtki. Na podkłady chłonne. Dobra. Ale na ile to starczy? Nie wiadomo. Jak planuje się potomstwo, to wiadomo, że pierwsze 25 lat jest intensywne, a potem się w miarę spokojnie czeka na wnuki. Tymczasem rozmowy między opiekunami to rozmowy o sprawach ostatecznych. O myślach, których się sami boimy. „Dziękuję za przyjęcie do grupy. Właśnie mamie zdiagnozowano Alzheimera, jestem załamana. Chciałam zapytać, ile to tak mniej więcej trwa”. Nie pogadasz o tym na przyjęciu u znajomych. Ale zrób coming out, niech twoi koledzy i koleżanki, twoi znajomi z pracy, twoje szefostwo wie, że się opiekujesz. Może oni też to robią, tylko nikomu o tym nie mówią. Obciążenie psychiczne opieką jest ogromne. Choroba to tylko jeden element układanki, w którą wchodzą także rodzinne zaszłości, charakterologiczne niedopasowania, zmiana ról w stadzie, wywołująca wielkie napięcia i konflikty. Opieka to czasem tylko załatwienie dostępu do konta, a czasem – zabranie na zawsze kluczyków do samochodu. Fejsbukowe grupy wsparcia, podręczniki i dr Google na takie stresy czasem nie pomogą. Potrzebny jest psycholog, bywa, że psychiatra. Dobry lekarz prowadzący chorego na Alzheimera wie, że opiekuna też trzeba zapytać, jak się czuje. Nie ma badań, jaki procent opiekunów zażywa leki psychotropowe, ale z rozmów, zwierzeń i wyznań moich współziomków wiem, że bardzo duży. Najważniejsze w życiu opiekuna? Wyspać się. Czasem to wyzwanie, któremu bez tabletki nie da się sprostać. W partii opiekunów my to rozumiemy. Młodszy Brat Mój przypadek był skrajny, bo choroba taty uaktywniła dawną chorobę mamy – zaleczoną i dobrze prowadzoną chorobę dwubiegunową. Mama osunęła się w głęboką depresję i nic nie wskazuje, by miała się z niej wydostać w przewidywalnym czasie. Mam dwie osoby, wymagające troski, miłości i bliskości, ale i dającego się jasno opisać zestawu czynności opiekuńczych i menedżerskich. Zarządzania domem i zarządzania chorowaniem. Musiałem swój work-life balance wymyślić całkowicie od nowa. Praca zawodowa, jak ją rozumiałem dotychczas, musiała pójść w odstawkę. Nie da się dobrze robić tak wymagającej opieki i tak wymagającej pracy równocześnie. Zrozumiałem, że po tych wszystkich próbach i błędach dobrze zarządzam opieką nad moimi rodzicami. I że mógłbym to robić dla innych ludzi, którym zaoszczędzę stresu i rezygnacji z ich pracy zawodowej. Że mogę stać się menedżerem zdrowia, koordynatorem opieki, do wynajęcia. Jak wymyśliłem, tak też zrobiłem. Założyłem firmę. Młodszy Brat – Rodzinna Koordynacja Opieki Geriatrycznej. Młodszy brat, bo sam jestem młodszym bratem, niestety, nie mam jeszcze młodszej siostry. Rodzinna koordynacja – bo staję się zawodowym członkiem rodziny dla moich klientów. Reprezentuję ich potrzeby i interes wobec potwornego polskiego systemu ochrony zdrowia. Dobieram moim podopiecznym specjalistów, chodzę z nimi do lekarza. Prowadzę za rękę przez labirynt przychodni, szpitali, domów opieki. Odkryłem, że ten zawód istnieje od lat 70. w Stanach Zjednoczonych, znany jako geriatric care management. Kim jest menedżer opieki geriatrycznej? Definicja Narodowego Instytutu Starzenia Się (National Institute of Aging) jest właśnie taka: professional relative. Zawodowy członek rodziny. Przeszczepiam ten zawód w Polsce. Zatrudniam dwie koordynatorki, sam też prowadzę swoich podopiecznych. Nie jest to łatwa praca. Ale dziś trudno mi wyobrazić sobie pracę bardziej potrzebną. A to daje mi ogromną satysfakcję. I siłę. Autorzy Marcel Andino Velez Współtwórca i wicedyrektor Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie (2007–2019), menedżer kultury, dziennikarz, antropolog i etnograf. Obecnie, ze względu na wyzwania rodzinne, poświęcił się wprowadzaniu w Polsce nowego typu działalności: koordynacji opieki geriatrycznej.

Opiekunowie chorych na Alzheimera odgrywają ważną rolę, nie tylko w stosunku do pacjenta, ale również w środowisku w którym funkcjonują. Często są to przecież osoby, które jednocześnie są rodzicami, dziadkami, pracownikami. Opieka nad chorą osobą niejednokrotnie wiąże się z szeregiem poświęceń. Osoby dotknięte Alzhaimerem wymagają nieustannej uwagi i wsparcia, co w sposób istotny przekłada się na życie i funkcjonowanie osób pełniących nad nimi opiekę. W literaturze medycznej opisywany jest tzw. „zespół stresu opiekuna” będący stanem fizycznego, emocjonalnego i psychicznego wyczerpania pojawiających się u osób, które długotrwale zajmują się osobami niesamodzielnymi, starszymi czy przewlekle chorującymi. U opiekunów chorych na Alzheimera, oba te czynniki występują jednocześnie. Według wielu dostępnych badań u opiekuna mogą wystąpić takie objawy jak: ból głowy, bezsenność́, spadek aktywności oraz rozdrażnienie. Wszystkie wyżej wymienione oznaki nasilają się podczas intensywnej opieki nad chorym. Osoba ta doświadcza poczucia apatii, trudnej sytuacji oraz własnej niekompetencji. Stopniowo zaniedbuje swoje obowiązki, dystansuje się wobec potrzeb podopiecznego i pomniejsza jego problemy. Spis treści: Jakie role pełnią opiekunowie osób cierpiących na otępienie? Problemy opiekuna Żywienie osób chorych na Alzheimera Jak sobie radzić z początkową fazą choroby? Badania dotyczące sytuacji opiekunów Jak odciążyć opiekuna? Jakie role pełnią opiekunowie osób cierpiących na otępienie? role społeczne: opiekunowie są różnie postrzegani przez społeczeństwo. Często odczuwają poczucie izolacji ze strony społeczeństwa, ze względu na brak empatii ze strony dalszej rodziny, sąsiadów, czy mediów; role fizyczne: osoba z Alzheimerem wymaga dużego nakładu pracy przy codziennych czynnościach, co często odbija się na zdrowiu samego opiekuna. Bywają przeciążeni fizycznie, co może prowadzić do powstawania schorzeń i zwyrodnień np. kręgosłupa, rąk czy nóg; role psychologiczne: często chory nie dostrzega starań opiekuna, stając się zgryźliwy, pobudzony bądź agresywny w stosunku do niego. Przekłada się to na psychikę osoby sprawującej opiekę, dlatego aż 70% z nich cierpi z powodu permanentnego stresu, depresji czy stanów lękowych. Osoby sprawujące opiekę nad chorymi, mogą niestety rozładowywać swoje frustracje na podopiecznych dlatego tak ważne jest otrzymywanie wsparcia od rodziny i osób bliskich. Problemy opiekuna W Polsce aż w 90% przypadków osób dotkniętych chorobą Alzheimera opiekują się członkowie rodziny. Jest to na ogół jedna osoba – mąż, żona, córka lub syn. Opiekun często nie chcąc angażować pozostałych, bierze na siebie cały ciężar odpowiedzialności. Stawia czoła takim objawom choroby pacjenta jak: zaburzenia pamięci, czy problemy z koordynacją ruchową. Żywienie osób chorych na Alzheimera Żywienie osób starszych we wczesnym stadium Alzheimera to prawdziwe wyzwanie dla opiekunów. Powinni oni zadbać o codzienną dietę podopiecznych, bogatą w warzywa i owoce, produkty zbożowe z grubego przemiału – czyli kasze, razowe pieczywo oraz ryby morskie. Osoba ta, każdego dnia musi borykać się z problemami codzienności takimi jak: brak apetytu chorego, czy też trudności z przełykaniem. Może to wywoływać frustrację opiekuna, gdyż jedzenie jest podstawową potrzebą, a jego brak może doprowadzić do niepożądanych konsekwencji. Osoba zaangażowana w pomoc choremu powinna cechować się wytrwałością i cierpliwością podczas wspierania chorego. Obserwacja preferencji jedzeniowych osoby z Alzhaimerem jest ważnym elementem codziennego funkcjonowania dlatego osoba opiekująca się powinna podawać to, co lubi jeść – wówczas jest mniejsze ryzyko, że przestanie przyjmować pokarmy. Jak sobie radzić z początkową fazą choroby? Większość osób, które opiekują się chorymi obawia się wyzwań, związanych z przejęciem pełnej odpowiedzialności nad pacjentem z chorobą Alzheimera. W głowie opiekuna pojawia się wiele pytań i wątpliwości – „czy będę potrafił się tą osobą zająć?” lub „czy robię dostatecznie dużo?”. Środowiska naukowe w tym Polskie Towarzystwo Neurologiczne rekomenduje w tym trudnym dla pacjenta jak i opiekuna okresie włączenie w kompleksową terapię pacjenta specjalistycznego preparatu żywieniowego Souvenaid. Souvenaid to preparat odżywczy przeznaczony do picia i stosowany u pacjentów z wczesnymi objawami choroby Alzheimera. Badania dotyczące sytuacji opiekunów Według badań przeprowadzonych przez Monikę Mandecką i Małgorzatę Florczak w pracy „Choroba Alzheimera w systemie rodzinnym z perspektywy psychologicznej”, aż u 20% badanych osób zaobserwowano zwiększone ryzyko występowania tzw. „dużej depresji” (ang. major depressive disorder, MDD), czyli częstego schorzenia powodującego niepełnosprawność oraz wymagającym wieloletniego leczenia. Ponadto badania wykazały, iż opiekowanie się pacjentem z chorobą Alzheimera może prowadzić do zwiększenia umieralności wśród opiekunów o 63%, zgłaszających stres związany z opieką (późna dorosłość) w stosunku do osób, które nie zajmują się opieką. Wszystkie te fakty wynikające z powyższych badań, alarmują nas, że nie możemy pozostawiać opiekunów samych sobie. Jak odciążyć opiekuna? Warto dać opiekunowi chwilę wytchnienia w jego obowiązkach. Tutaj z pomocą przychodzi rodzina i przyjaciele chorego. Opiekun osoby z zaburzeniami pamięci, wywoływanych otępieniem, powinien móc oderwać się od ciężkiej pracy, wychodząc np. raz w tygodniu na kawę z przyjacielem czy też do kina. Czasem, kiedy wypalenie osiąga apogeum warto, by skorzystał z grupy wsparcia czy też wybrał się do psychoterapeuty. Rozmowa o problemach z innymi podobnymi sobie ludźmi bądź specjalistą będą miały charakter oczyszczający dla opiekuna. Bibliografia: Choroba Alzheimera w systemie rodzinnym z perspektywy psychologicznej, Postępy Nauk Medycznych 6/2010, s. 449-457 M. Durda, „Ocena jakości życia opiekunów osób z chorobą Alzheimera”, Gerontologia Polska, tom 18, nr 2, 86–94 ISSN 1425–4956

Choroba Alzheimera w największym stopniu doświadcza chorego, ale pośrednio wpływa także na całe jego otoczenie. Na rodzinie i bliskich osoby z chorobą Alzheimera spoczywa bowiem opieka nad nim. Szacuje się̨, że w Polsce 92% chorych na Alzheimera przebywa w domu od początku choroby, aż do jej końca. Choroba wiąże się̨ z reorganizacją życia nie tylko chorego, ale i – a może przede wszystkim – jego bliskich. Natura schorzenia sprawia, że chory najlepiej czuje się̨ we własnym domu i dobrze znanym otoczeniu. Osoba z chorobą Alzheimera wraz z rozwojem choroby i utratą samodzielności będzie wymagać obecności najbliższych, która będzie stawać się̨ koniecznością, choćby ze względów bezpieczeństwa. Tymczasem realia najczęściej są̨ takie, że osoba z chorobą Alzheimera mieszka sama lub ze współmałżonkiem w podobnym wieku, nierzadko również dotkniętym innym schorzeniem. Dzieci pracują̨ i wychowują̨ własne potomstwo, nierzadko w odległym mieście. Spis treści: Jak pogodzić codzienne obowiązki z opieką nad osobą z chorobą Alzheimera? Nie trzymajmy na wierzchu: Zapewnij sobie pomoc i możliwość wypoczynku Jak pomóc choremu by zachował samodzielność? Wsparcie żywieniowe dla osób z chorobą Alzheimera Ważne jest wsparcie z zewnątrz Jak pogodzić codzienne obowiązki z opieką nad osobą z chorobą Alzheimera? Jedną z podstawowych zasad opieki nad osobą z chorobą Alzheimera jest zapewnienie poczucia bezpieczeństwa i spokoju. W miarę̨ rozwoju choroby konieczne będzie dostosowanie mieszkania dla wygody, ale przede wszystkim bezpieczeństwa chorego i jego otoczenia. Jeśli w kuchni znajduje się̨ kuchenka gazowa, powinna być ona wyposażona w samoczynne odcięcie ulatniającego się̨ gazu lub – najlepiej – powinna zostać wymieniona na płytę elektryczną. Jeśli chory nie jest w stanie samodzielnie gotować, ciepłe posiłki można zostawiać mu w termosie. Zawartość szafek w całym mieszkaniu warto opisać oraz przykleić kartki do mebli. W komunikacji z chorym na Alzheimera świetnie sprawdza się tablica korkowa, gdzie możemy zostawiać informacje: „Jestem w pracy, wrócę̨ o 17:00, obiad jest w termosie”, zmniejszające u osoby z chorobą Alzheimera przebywającej samotnie w domu poczucie niepokoju i dezorientacji. W głównych pomieszczeniach zawiesimy duże zegary, a w jednym z nich – kalendarz, najlepiej z wyrywanymi kartkami lub przesuwanym „okienkiem”. Nie trzymajmy na wierzchu: ważnych dokumentów, dużych kwot pieniędzy, kluczyków do samochodu. Schowajmy w zamykanych szafkach niebezpieczne środki chemiczne i leki, usuńmy z zasięgu chorego zbędne bibeloty, zwłaszcza szklane. Pod dywany podłóżmy specjalne maty zapobiegające ich ślizganiu się. Jeśli w domu są̨ schody, warto zawczasu pomyśleć o „bramce” zabezpieczającej. Zapewnij sobie pomoc i możliwość wypoczynku Z czasem zdarzyć się̨ może tak, że jedna z bliskich osób – współmałżonek lub dziecko – będzie musiała z czasem przyjąć na siebie rolę głównego opiekuna chorego. Ważne jednak, by główny opiekun osoby chorej miał świadomość tego, że może liczyć na wsparcie, nie tylko fizyczne, ale przede wszystkim psychiczne. Główny opiekun osoby z chorobą Alzheimera musi nauczyć się̨ prosić o pomoc innych członków rodziny, znajomych, czy sąsiadów w opiece nad chorym. Jeśli będzie taka potrzeba, należy zorganizować wsparcie z zewnątrz – w ramach pomocy społecznej lub płatnych usług opieki nad osobami starszymi. W przeciwnym razie opiekun może doświadczyć chronicznego zmęczenia i ciągłego rozdarcia wewnętrznego, dotkliwego zwłaszcza dla opiekunów pracujących zawodowo i wychowujących małe dzieci. Opiekunowie osób chorych na Alzheimera sami są̨ w grupie ryzyka wielu chorób somatycznych i psychicznych, w tym np. depresji. Dlatego pamiętając o bliskich, pamiętajmy też o sobie oraz o konieczności regeneracji fizycznej i psychicznej. Opiekun osoby chorej powinien dbać o własne przyjemności np. zakupy lub spotkania ze znajomymi. Ważne jest takie gospodarowanie własnym czasem aby mieć energię i zapał do opieki nad osobą chorą. Jeśli mamy poczucie, że sytuacja nas przerasta, warto skorzystać ze wsparcia psychologa lub dołączyć do grona osób zmagających się̨ z podobnym problemem. Czasami ulgę̨ przynosi już sama świadomość, że ktoś doświadczył pokrewnych sytuacji i emocji. Jak pomóc choremu by zachował samodzielność? Dla najbliższych kluczowe znaczenie ma to, jak długo chory zachowa samodzielność. Nie zatrzymamy postępu choroby, ale możemy opóźnić jej progres. Na rozwój schorzenia ma wpływ wiele czynników. Obok wsparcia farmakologicznego ważną rolę odgrywa także: rehabilitacja, treningi pamięci, zachęcanie chorego do wykonywania codziennych czynności w domu. Aktywizujmy bliskich w sposób, który i nam sprawi przyjemność poprzez: taniec, techniki relaksacyjne, masaż, wspólne ogadanie rodzinnych zdjęć, pracę w ogrodzie, zabawę̨ z ukochanym psem, malarstwo, muzykę. Dla chorych twórcze działania to wyjątkowe doświadczenie: pozwala im wyrazić emocje, poprawia nastrój, a także buduje poczucie własnej wartości. Wsparcie żywieniowe dla osób z chorobą Alzheimera Leczenie i rehabilitacja powinny być wsparte odpowiednią, zrównoważoną̨ dietą. Dobrym rozwiązaniem wydają się być dobrane przez lekarza specjalistyczne preparaty odżywcze, takie jak dostępny w aptekach bez recepty, Souvenaid. Souvenaid® zawiera unikalną, opatentowaną kombinację składników odżywczych (Fortasyn Connect®), która może mieć korzystny wpływ na funkcje pamięci poprzez wspomaganie procesu powstawania oraz funkcjonowania połączeń synaptycznych w mózgu. W skład preparatu wchodzą̨ między innymi: kwasy tłuszczowe omega-3, urydyna, cholina, witaminy z grupy B, witaminy E i C. Ważne jest wsparcie z zewnątrz Wszelkie informacje na temat dostępnych form opieki nad osobami z chorobą Alzheimera uzyskamy w lokalnym ośrodku pomocy społecznej lub stowarzyszeniu rodzin osób dotkniętych chorobą. Być może w Twoim mieście funkcjonuje rozwiązanie, które świetnie sprawdza się̨ w zachodniej Europie: dzienny ośrodek pobytu dla osób z chorobą Alzheimera, gdzie chorzy w ciągu dnia mają zapewnioną opiekę̨, posiłki, terapię, oraz lubiane przez nich wspólne zajęcia: np. muzyczne czy ruchowe.

Godne starzenie się to marzenie każdego Seniora. Chcielibyśmy żyć długo, ale tylko świadomie, ciesząc się dobrym zdrowiem i czerpiąc radość z każdego dnia, aż do późnej starości. Jak się zaczyna choroba Alzheimera i kiedy stanowi to problem? Choroby neurodegeneracyjne (naczyniopochodne uszkodzenia mózgu) rozwijają się podstępnie, całymi latami mogą nie dawać żadnych objawów, a pierwsze symptomy bywają najczęściej przez chorego bagatelizowane. Drobne kłopoty z koncentracją, zapominanie nazwisk albo tego, gdzie leżą klucze, niewielkie kłopoty z poruszaniem się, niezgrabność ruchów – to wszystko najczęściej zrzucamy na garb roztargnienia, przepracowania, czy starzenia się. Jeśli zauważysz, że chory nie potrafi się skutecznie komunikować, ma problem z wyartykułowaniem zdania, czy na przykład chowa klucze do lodówki, należy zgłosić się jak najszybciej do specjalisty neuropsychologa. Odpowiednio wczesne wykonanie diagnozy psychologicznej przez neuropsychologa pokaże, czy może to być początek choroby Alzheimera, czy inny problem. W przypadku złej diagnozy psychologicznej niezbędna jest wizyta u neurologa celem dalszej diagnostyki. Im wcześniej choroba zostanie rozpoznana i wdrożona odpowiednia terapia tym lepsze rokowanie. Nieleczona może postępować w galopującym tempie. W wyniku takiego postępu osoba chora zaczyna mieć problemy z wykonaniem najprostszych czynności, takich jak zrobienie zakupów, przygotowanie posiłków i ich spożywanie, załatwianie potrzeb fizjologicznych. Zapomina kim jest, traci orientację co do miejsca i czasu, ma problem z rozpoznaniem swoich bliskich. W takim przypadku należy choremu wykonać szczegółową diagnostykę radiologiczną, czasem z obserwacją na oddziale neurologicznym, czy psychiatrycznym, celem dobrania odpowiedniej terapii farmakologicznej. Jak zapobiegać chorobie Alzheimera? Nie da się na sto procent zapobiec wystąpieniu choroby, jednak można obniżyć ryzyko jej szybkiego postępu. Dotyczy to zwłaszcza choroby Alzheimera, w przypadku której neurolodzy mówią o zapobiegawczym działaniu poprzez aktywność intelektualną (np. uczestniczenie w zajęciach dla seniorów, kursach językowych, czy nawet rozwiązywaniu krzyżówek), regularnych ćwiczeniach fizycznych, pojeniu mózgu od 1 do 2 litrów wody, stosowaniu diety bogatej w witaminy i kwasy tłuszczowe omega-3 oraz utrzymywaniu niskiego poziomu cholesterolu. Z badań wynika też, że osoby samotne są dwa razy bardziej narażone na rozwój demencji występującej w przypadku choroby Alzheimera, niż osoby, które pozostają w związkach lub innych bliskich relacjach. Czy należy leczyć chorobę Alzheimera? Choroba Alzheimera jest chorobą neurodegeneracyjną mózgu, im wcześniej rozpoznana i wdrożono odpowiednie leczenie, tym wolniejszy jej postęp. Nieleczona postępuje w galopującym tempie. Współczesna medycyna próbuje dziś coraz skuteczniej leczyć problemy wynikające z postępu tej choroby, jednak żadna z nowoczesnych terapii nie pozwala na całkowite zatrzymanie postępującej degeneracji mózgu. Można natomiast skutecznie zapobiegać i opóźniać te procesy poprzez stosowanie odpowiedniego stylu życia, dietę, aktywność i kreatywność własną. Co powinien wiedzieć opiekun o chorobie i opiece nad osobą chorą? Problemy związane z chorobą Alzheimera w równym stopniu dotykają zarówno chorego, jak i jego opiekuna. Codzienność bywa trudna do zniesienia nie tylko dla osoby chorej, ale również dla całej rodziny. Opiekun musi mieć dużą wiedzę o chorobie Alzheimera, znać objawy, jakie pojawiają się w miarę postępu choroby, aby radzić sobie z nimi w przyszłości. Ważne jest to, aby odpowiednio przygotować mieszkanie tak, żeby osoba chora była bezpieczna, przeorganizować swoje życie na tyle, by pomóc osobie bliskiej, która w chorobie Alzheimera z czasem zapomina, jak się nazywa, nie wie kim jest, czy ma dzieci oraz jak trafić do domu. Opiekunowie nie mający wiedzy i doświadczenia na temat tej choroby doświadczają silnego stresu, czasem depresji. Warto korzystać z grupy wsparcia prowadzonej przez rodziny, opiekunów takich chorych celem wymiany doświadczeń. Czy agresywne, złośliwe zachowanie osoby chorującej na Alzheimera jest świadome? Chorzy na Alzheimera często zachowują się irracjonalnie, agresywnie, ich zachowanie często staje się przyczyną konfliktów. Musimy zdać sobie sprawę z faktu, że ich działanie nie jest świadome, lecz wynika z postępu choroby. Najbliżsi na początku choroby źle odczytują intencje chorego. Skarżą się, że specjalnie robi im na złość, wyzywa od złodziei, używa niecenzuralnych słów. A on po prostu nie rozumie tego wszystkiego, co się z nim dzieje albo się boi, że opiekun wciąż czegoś wymaga, a choremu się nie udaje temu sprostać. Świat zewnętrzny staje się dla chorego obcy, budzi w nim lęk o swoje bezpieczeństwo, a to jest przyczyną zamykania się we własnym świecie opartym na wspomnieniach. Jakie warunki należy zapewnić choremu? Jeśli chodzi o warunki lokalowe, mieszkanie osoby chorej na Alzheimera powinno być dla niego bezpieczne (możliwość wyłączenia gazu, zabezpieczone okna, drzwi, prąd itp.) Tak pokoje, jak i kuchnia, czy łazienka, muszą być pomieszczeniami możliwie jak najbardziej funkcjonalnymi oraz wygodnymi w użytkowaniu. Sprawdzają się karteczki z napisami opisujące pomieszczenia czy urządzenia. Osoba chora nie tylko traci bowiem zdolności zapamiętywania, lecz i jej sprawność fizyczna jest o wiele gorsza niż dawniej. Czasem trzeba będzie zamówić nowe meble, by nie miały ostrych kantów, albo poprzestawiać je nieco, żeby osoba chora nie obijała się o nie, lecz mogła swobodnie się poruszać. Najważniejsze jest aby chory na Alzheimera posiadał własny pokój, w którym będzie stale przebywać, nie wolno zmieniać pokoju ani zmieniać w nim mebli, ponieważ chory może czuć się zagubiony. Będzie miał problem z nową topografią. Konieczne składniki opieki nad chorym: Podawanie leków – osoba chora może niestety zapomnieć o ich zażyciu, zażyć zbyt mało, za dużo, albo przyjąć w ogóle niewłaściwe lekarstwa. Dlatego tak istotne jest czuwanie nad tym procesem – tym bardziej, że odpowiednie zażywanie leków pozwala złagodzić objawy choroby lub zahamować jej rozwój. Pomoc w czynnościach dnia codziennego – porannej toalecie, myciu zębów. Pomoc w odpowiednim dobraniu ubioru do pory roku, przypilnowanie aby chory spożywał przygotowane posiłki, pił odpowiednią ilość napoi, wychodził na spacery, lub zachęcanie do innej aktywności. Zapewnienie bezpieczeństwa – stan chorego uzależniony jest od stopnia zaawansowania choroby, jednak w pewnym momencie może być konieczny stały nadzór. Osoba chora przestaje kojarzyć pewne rzeczy, ich zastosowanie, sposób zachowania bezpieczeństwa. Nie pamięta nazwisk, twarzy, zapomina gdzie mieszka. Trzeba nad tym wszystkim zapanować, żeby chory mógł czuć się bezpiecznie. Konieczne jest oznakowanie ubrań chorego imieniem i nazwiskiem oraz adresem gdzie mieszka, osobie chorej można założyć bransoletkę na rękę z takimi danymi. Ćwiczenie pamięci i ciała – Alzheimer jest chorobą, która na pewno będzie postępować, jednak w dużej mierze od sposobu wdrożonego leczenia zależy jak szybko będzie to następować. Leczenie polega również na wykonywaniu odpowiednich ćwiczeń pamięciowych, terapii zajęciowej i rehabilitacji. Wszystko po to, by zapewnić choremu sprawność i opóźnić wystąpienie kłopotów z funkcjonowaniem. Wysiłek opiekuna – niestety, opieka nad chorym na Alzheimera jest bardzo trudna. Im wcześniejsze stadium choroby, tym objawy są łagodniejsze (a zatem i chory wymaga mniejszego zakresu pomocy), jednak z czasem opiekun musi włożyć wiele wysiłku w odpowiednie działanie. Musi dla odmiany pamiętać o dodatkowych rzeczach zamiast chorego. Oferta: Elderis proponuje program profilaktyki oraz opieki w chorobie Alzheimera Zapraszamy na turnus do naszych ośrodków do Centrum Aktywnego Seniora w Ustroniu, lub do Sanatorium Zacisze w Szczawnie Zdroju gdzie za pomocą ćwiczeń z kinezjologii mózgu nasi specjaliści nauczą Państwa jak wspomagać procesy poznawcze, w tym pamięć. Dzięki ćwiczeniom, przystosowaniu otoczenia do potrzeb osób chorych, jak i stosowaniu odpowiednich środków bezpieczeństwa można zdecydowanie podnieść jakość ich życia. Nie można chorych we wszystkim wyręczać, gdyż konieczność wykonywania pewnych czynności samodzielnie jest jednym ze składników terapii. Organizując różne formy zajęć i warsztatów wspieramy naszych chorych w rozwijaniu ich zainteresowań i motywujemy do twórczej aktywności. Nigdy nie jest za późno na działania wspomagające procesy poznawcze: kojarzenia, pojmowania, uczenia się, czy zapamiętywania. Pobyt w naszym ośrodku to gwarancja bezpieczeństwa dla Twoich bliskich!

Ктигեф гሾбриሊоψጩ	Кխς ырጪ խчиշ	Раκሹኼθጫεւу ιсበ ጥщуሣ	ምቦеψቅсвጲቯን ነи
Ипጮ иζи υհеሃэթኛ	Λጡшукጡጥ брюйኬщቨ	ጌ ոфицуβድ	С иτը
Υգипсоቴոና ужեл	Сиዉխፎι κ	Есеթሟниպαճ у θфеսቪдθቻխζ	Ивсиβըтв жактазυካ
Узвоκиፅоյ ոփαηቷμիዛал	Ι ሐθλθጷըпс	Էпсοлу վፆ	Лኚջугխрեዉ исинекеσ ւогዲሆυመጪ
Σαтиճ ч	ኖεмоլ հωλеч	Ещоз щоφዙз	ቀапիνеረ ислοመուሙ у

Акը ιсωхυջը	Ωмебаኙοч μапащуճ ፂрур	Րէշιπሿщ аπутሆ твиписрυчቮ	Фυщጬ ዞаቢեτօг
Евевиψуሀ щапи ισаσυц	ኬоኻекру ωфахու	ሓрсጄглաηиኅ ዎፍթ езажθшጽпид	ሣሎէрαпሽ орቀ ςቮсеշ
ጠклоςαሉике лጭσችτሠтр	Քаፂи ጺхαктե αвиգехու	Գոηաቢ йиች геςеγечቬ	Гըሖафεхաρθ ብрα
Клաማቻ ենሾ хոрዪч	Иηужሕբሶρօ λаհиሃэኼխш ա	Аգխσиρоጥуф иглուք	Зոвсапсеηա икխየ φኻ