Spożywanie surowych warzyw i owoców to zwyczaj bardzo dobry dla zdrowia. Produkty te zawierają dużo witamin i mikroelementów, błonnika, antyoksydantów i innych korzystnych dla zdrowia składników. Jednak, aby jedzenie świeżych jarzyn było dla nas bezpieczne, należy właściwie je przygotować, aby usunąć z nich szkodliwe substancje i chorobotwórcze mikroorganizmy. Nasze mamy i babcie uczyły nas, aby zawsze myć owoce i warzywa przed jedzeniem. Nie jest zresztą zaskoczeniem, że świeże produkty mogą nosić na swej powierzchni lub we wnętrzu rozmaite drobnoustroje, które dostały się tam podczas wzrostu roślin, podczas zbioru i po nim, w czasie przechowywania i sprzedaży. Środowisko naturalne i to przekształcone przez człowieka jest pełne drobnoustrojów – zarówno tych pożytecznych, jak i chorobotwórczych. Domowe i dzikie zwierzęta, a także niewłaściwe nawożenie i zanieczyszczenie gleby fekaliami to główne źródła skażenia płodów rolnych bakteriami kałowymi i jajami pasożytów. Osoby, które zbierają, przetwarzają i sprzedają te towary, także mogą być nosicielami rozmaitych chorób zakaźnych. Dlatego nie dziwi fakt, że owoce i warzywa mogą być miejscem bytowania wielu drobnoustrojów, których nie chcielibyśmy spożywać. Jak myć owoce i warzywa, aby pozbyć się z nich tych groźnych i mniej groźnych patogenów? Odpowiedź nie jest taka prosta. Dużo zależy od osoby, która zamierza jeść te produkty: czy jest to zdrowa osoba o normalnym poziomie odporności, czy może małe dziecko, osoba starsza lub nieodporna (np. poddawana chemioterapii, po przeszczepie, ciężkiej chorobie itp.). Dużo zależy również od tego, z jakim produktem mamy do czynienia. Jabłka, pomidory lub marchew wydają się stosunkowo łatwe do oczyszczenia. Jednak sałata, szpinak lub natka pietruszki mogą stanowić wyzwanie – jak dokładnie je umyć, nie pozbawiając przy tym świeżości, atrakcyjnego smaku i wyglądu? Czy można myć owoce i warzywa płynem do naczyń? Na początku należy zaznaczyć, że jeśli zależy nam na zachowaniu mikrobiologicznego bezpieczeństwa żywności, warzywa i owoce należy myć niezależnie od tego, czy będą potem obierane, czy nie. Nawet jeśli obieramy owoce, nie myjąc ich, dotykamy nożem i rękami skórki, ale także i obranych części. Łatwo więc przenieść zarazki na te części rośliny, które bezpośrednio spożywamy. Samo pobieżne opłukanie w wodzie nie zmniejszy ilości bakterii na warzywach i owocach. Zresztą, gdyby tak było, to równie skuteczne byłoby mycie rąk bez mydła lub pranie bez proszku do prania. Większość z nas nie wyobraża sobie mycia – rąk, ciała, naczyń i powierzchni w domu – bez odpowiednich środków myjących. Oczywiście te środki zazwyczaj nie nadają się do mycia żywności, ale to pomaga uzmysłowić sobie, że samo zamoczenie w wodzie nie równa się jeszcze umyciu. Jeśli mamy do czynienia z warzywami i owocami o regularnym kształcie, w skórce, takimi, które łatwo umyć (np. jabłka, pomidory, ziemniaki, cytrusy), możemy zacząć od mycia ich pod strumieniem ciepłej wody. Można użyć szczoteczki, a jeśli powierzchnia owocu jest tłusta (tak jest czasem w przypadku jabłek lub cytrusów), dodać odrobinę płynu do naczyń. Myje się nim naczynia, które mają potem kontakt z żywnością, więc jeśli dokładnie opłucze się myte owoce, nie powinien nam zaszkodzić. Badanie przeprowadzone w Chinach w 2013 roku pokazało ponadto, że użycie detergentu pomaga usunąć pozostałości niektórych pestycydów z powierzchni pomidorów. Na rynku są dostępne także specjalne ekologiczne płyny przeznaczone do mycia warzyw i owoców. Jeśli jednak nie chcemy używać w kuchni żadnych „chemikaliów”, tym staranniej powinniśmy myć owoce i warzywa – nie krótko i pobieżne, ale dokładnie, pocierając lub szorując ich powierzchnię pod strumieniem bieżącej wody. Produkty o odporniejszej, grubej skórce można sparzyć wrzątkiem. Woda i ocet a jaja pasożytów w żywności Jeśli mamy do czynienia z owocami lub warzywami trudnymi do umycia pojedynczo, możemy po opłukaniu umieścić je w roztworze wody z octem, który ma właściwości dezynfekujące, a nawet inaktywuje jaja pasożytów. Ważne jest jednak, aby nie rozcieńczać go zanadto. Grupa naukowców z Turcji przeprowadziła w 2015 roku eksperyment oceniający wpływ kwasu octowego na przeżycie jaj glisty ludzkiej – częstego pasożyta, którym można zarazić się drogą pokarmową. Okazało się, że aby inaktywować wszystkie jaja glisty w próbce, konieczne jest użycie 5% roztworu kwasu octowego przez przynajmniej 30 minut, lub 3% roztworu przez co najmniej godzinę. Niższe stężenia nie były tak skuteczne. Powszechnie dostępny w sklepach ocet spirytusowy zawiera 10% kwasu octowego, aby więc otrzymać 5% roztwór, trzeba zmieszać go z wodą w równych częściach. Jaja glist są bardzo odporne na warunki środowiskowe, można więc mniemać, że jeśli one uległy inaktywacji, podobnie stanie się z większością innych jaj pasożytów i innych drobnoustrojów. Należy pamiętać o używaniu przy tym rękawic gumowych, aby uniknąć podrażnienia skóry, a także dokładnie opłukać umyte w occie produkty pod bieżącą wodą. Kwas octowy w niższych stężeniach (np. 1-2%) ma również właściwości przeciwbakteryjne, choć odpowiednio słabsze. Jego działanie zależy od rodzaju bakterii, czasu kontaktu i wielu innych czynników. Warzywami szczególnie trudnymi do umycia są warzywa liściaste i zioła takie jak sałata, cykoria, koperek lub natka pietruszki. Mają one dużą powierzchnię liści, do której mogą przyczepiać się drobnoustroje, a jednocześnie trudno dokładnie je wymyć tak, aby ich nie pognieść ani nie uszkodzić. Dobrym rozwiązaniem może wydać się wybór tzw. mytych i gotowych do spożycia sałat i kiełków, jednak badania pokazują, że nie mają one mniej bakterii niż tradycyjne „niemyte” sałaty. Często właśnie te produkty są źródłem zatruć i zakażeń pokarmowych. Mycie sałaty samą wodą nie usuwa bakterii. W pewnym stopniu można zwiększyć skuteczność płukania, stosując bardzo silny strumień wody: co najmniej 8 litrów na minutę. Można również, po wstępnym umyciu pod wodą, namoczyć warzywa w roztworze octu, a później znów dokładnie opłukać pod wodą. Polecane dla Ciebie bazylia, werbena, chemia gospodarcza, płyn zł mięta, chemia gospodarcza, płyn zł aloes, ogórek, chemia gospodarcza, płyn zł zł Pestycydy i drobnoustroje – kto powinien szczególnie uważać? Wszystkie te zabiegi pozwalają zmniejszyć ilość drobnoustrojów znajdujących się w pożywieniu, ale nie wyeliminują ich całkowicie. W większości przypadków nie ma zresztą takiej potrzeby – układ odpornościowy większości zdrowych osób dobrze radzi sobie z takim zadaniem. Jednak w przypadku osób z osłabioną odpornością, małych dzieci i seniorów obecność nawet niewielkich ilości szkodliwych mikroorganizmów może stanowić zagrożenie dla zdrowia. W takim przypadku dietę należy uzgodnić z lekarzem, który doradzi, czy w ogóle jedzenie surowych warzyw i owoców jest w tym przypadku dobrym rozwiązaniem. Dokładna obróbka termiczna, np. gotowanie w wodzie lub na parze, pozwala usunąć z żywności niemal wszystkie bakterie oraz jaja pasożytów i stanowi najlepszy sposób zapewnienia ochrony przed zakażeniami pokarmowymi. Gotowane, duszone, blanszowane lub pieczone warzywa i owoce również są zdrowe i pożywne, a w dodatku łatwiej strawne niż surowe. Lekarz lub wykwalifikowany dietetyk pomogą w podjęciu indywidualnej decyzji. Twoje sugestie Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym. Zgłoś uwagi Polecane artykuły Prawidłowa higiena rąk. Jak, czym i jak długo myć ręce? Ogłoszona przez WHO pandemia koronawirusa powinna skłonić nas wszystkich do skrupulatnego zachowania zasad higieny. Jej głównym elementem jest regularne mycie rąk, które pozwala ograniczyć ryzyko przeniesienia do organizmu wirusów, które mogą znajdować się na dłoniach, np. po dotknięciu skażonych przedmiotów. Bardzo ważna jest technika mycia rąk i czas, jaki powinniśmy przeznaczyć na tą czynność. Jak długo myć dłonie? Czy pożądane efekty można osiągnąć już po zastosowaniu powszechnie dostępnego mydła w kostce lub w płynie? Co kryje się w owocach i warzywach? Chemia i mikroorganizmy w żywności Wraz z nadejściem wiosny i lata w ogródkach, sklepach i na rynkach przybywa świeżych warzyw oraz owoców. To prawdziwe dobrodziejstwo dla naszego zdrowia i smaku – nic nie zastąpi aromatu i chrupkości szczypiorku, rzodkiewek, sałaty i innych, pełnych witamin, wiosennych nowalijek. Niemniej jednak, oprócz niewątpliwych korzyści, jakie przynosi częste spożywanie warzyw i owoców, należy także mieć świadomość zagrożeń, jakie mogą stwarzać dla zdrowia poprzez niewłaściwe przygotowanie i przechowywanie. Ciekawostki o witaminach — witamina B3 i B5 Wszyscy wiemy, że przetworzona żywność jest mniej wartościowa, niż naturalna, prawda? Przetwarzanie „zabija” witaminy. Zalecenia dietetyków obejmują spożywanie jak najmniej przetworzonych produktów. Istnieją nawet całe ruchy zwolenników surowej żywności, jedzenie raw food jest w niektórych społecznościach modne. A jednak… Czy można uwierzyć, że specyficzna, pracochłonna metoda przetwarzania kukurydzy na mąkę – nixtamalizacja - umożliwiła rozwój i trwanie cywilizacji Majów, Inków i Azteków? Ciekawostki o witaminach — witamina B6 i B7 (biotyna) W latach dwudziestych i trzydziestych XX wieku wydzielano i odkrywano witaminy, które dziś zaliczamy do witamin z grupy B. Nie było to łatwe, dlatego, że często witaminy te występują razem, np. w drożdżach, wątrobie lub zbożach. Znano już tiaminę (wit. B1) i ryboflawinę (B2), jednak szczury doświadczalne karmione półsyntetyczną dietą z dodatkiem witamin B1 i B2, w ciągu paru tygodni zapadały na chorobę zwaną „akrodynią szczurów”. Choroba ta objawiała się głównie opuchlizną, zaczerwienieniem i łuszczeniem skóry na łapach, nosie, pyszczku i uszach. Pomimo podobieństwa do pelagry, choroba ta była leczona przez czynnik obecny w drożdżach, niebędący jednak witaminą PP, czyli przeciw-pelagryczną. Witamina B12 – czy tylko dieta wegańska może wpłynąć na jej niedobór? Jak przyjmować kobalaminę, żeby zwiększyć jej przyswajalność? W połowie XIX wieku, angielski lekarz Thomas Addison opisał szczególny rodzaj choroby. Była to niedokrwistość (anemia), która jednak nie poddawała się zwyczajnemu leczeniu, a chorzy umierali w ciągu około 2 lat od wystąpienia pierwszych objawów. Oprócz bladości, zmęczenia i innych typowych objawów, chorzy cierpieli także na objawy ze strony układu nerwowego, np. mrowienie w kończynach, nerwobóle, zaburzenia czucia, zaburzenia psychiczne itp. Jak często należy wymieniać igły do penów z insuliną i lancety do nakłuwaczy? Cukrzyca to choroba przewlekła, która często skutkuje poważnymi powikłaniami. Jednak diabetyk może cieszyć się dobrą kondycją i komfortem życia, pod warunkiem, że przestrzega zaleceń lekarza i starannie monitoruje glikemię i przyjmuje insulinę lub leki. Należy pamiętać, że kluczowe jest zachowanie przy tym właściwej higieny i jednorazowe użycie lancetów, pasków do glukometru i igieł do iniekcji. Pandemia koronawirusa – czym różni się od epidemii? Pandemia koronawirusa, a właściwie Covid-19 wywołanej wirusem SARS-CoV-2 trwa obecnie na całym świecie. W Polsce ogłoszono stan zagrożenia epidemicznego. Wiele osób może czuć dezorientację spowodowaną natłokiem nazw – co to jest epidemia, pandemia i stan zagrożenia epidemicznego? Koronawirus, Covid-19 i odporność. Burza cytokin w przebiegu chorób zakaźnych Obecna pandemia choroby Covid-19 dotyka szczególnie osoby starsze i osłabione przez choroby przewlekłe. Rzadziej cierpią na nasilone objawy osoby młode, chociaż także wśród nich notuje się ciężki przebieg choroby, a nawet zgony. Jednym z mechanizmów ciężkiego przebiegu zakażenia koronawirusem może być tzw. burza cytokin.